Công trình cơi nới đe doạ tính mạng người dân trong bão

Những ngày mưa bão hiện nay tại các tỉnh thành phố, hình ảnh mái tôn, mái hiên bay ra đường là điều thường xuyên nhìn thấy. Đặc biệt tại những nhà chung cư, tập thể cũ hoặc các khu dân cư đông đúc, nhiều nhà cơi nới, làm chuồng cọp, cố tình lấn chiếm xây trái phép. Những công trình và mái tôn ở đây thường thiếu chắc chắn và dễ dàng bị giông lốc thổi sập hoặc bay, tiềm ẩn nguy hiểm cho tài sản và con người.

Hà Nội, ngày 29/9 - Một vụ việc tương tự đã xảy ra vào khoảng 14h tại khu nhà L3, ngõ 200B Thái Thịnh, phường Đống Đa, Hà Nội. Mái tôn và phần cốt thép khối lượng lớn từ tầng 4 của một hộ dân bị gió lớn cuốn phăng, đổ sập xuống sân khu tập thể. Hiện trường ghi nhận mái tôn rơi chắn ngang lối đi chung, cây cối và dây điện chằng chịt bị kéo đổ, gây nên cảnh tượng hỗn loạn và nguy hiểm.

Rất may, thời điểm xảy ra sự cố, khu vực ít người qua lại nên không có thương vong về người. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm được cư dân nhận định là rất nguy hiểm nếu tai nạn xảy ra vào giờ cao điểm.

Cơi nới - không bảo đảm an toàn

Qua ghi nhận tại hiện trường, phần mái tôn bị cuốn bay vốn là công trình cơi nới trên nóc tầng 4, không có biện pháp đảm bảo an toàn. Chỉ với một trận mưa giông chiều nay, toàn bộ kết cấu yếu kém đó đã bung ra, rơi thẳng xuống sân tập thể.

Thực tế, chỉ tính riêng tại khu L3, tình trạng xây dựng cơi nới, lấn chiếm không gian chung diễn ra khá phổ biến. Nhiều hộ dân đã dựng khung sắt, phi thép để làm mái, cơi nới nhà ở ra khu vực lối đi và sân chơi chung. Những kết cấu tạm bợ này hiện đang trong tình trạng xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ sập đổ bất cứ lúc nào.

Theo thông tin từ tổ dân phố, ngay gần khu vực xảy ra sự cố có một trạm điện cao thế. Rất may, khối mái tôn không rơi trúng vào trạm này. Nếu điều này xảy ra, hậu quả rất nghiêm trọng. Tuy nhiên, vụ việc cũng đã khiến một số đường dây điện thoại bị đứt, ảnh hưởng đến sinh hoạt của cư dân trong khu vực.

Người dân khu tập thể L3 cho biết: khu vực mái sập vốn thuộc nhà dân nhưng phần cơi nới là do tự ý xây dựng thêm. Sau sự cố, hộ dân đã khắc phục tạm thời bằng cách dựng lại như cũ, điều này đồng nghĩa với việc nếu ngày mai tiếp tục có giông lốc, mái tôn hoàn toàn có thể lại bay xuống, đe dọa tính mạng người dân xung quanh cũng như người đi đường.

Từng xảy ra việc đau lòng

Những vụ việc như ở khu L3 là một hồi chuông cảnh báo rõ ràng: mọi công trình cơi nới đều tiềm ẩn hiểm họa chết người. Đây không còn là câu chuyện riêng của một hộ dân, mà là vấn đề chung liên quan trực tiếp đến sự an toàn của cả cộng đồng.

Vụ tai nạn này gợi nhắc những sự cố từng xảy ra tại Hà Nội. Năm 2023, một mái tôn rơi xuống tại phố Yên Phụ đã gây thương vong. Điểm chung của các vụ việc đều xuất phát từ tình trạng xây dựng tự phát, vi phạm quy định về quản lý trật tự đô thị.

Trong bối cảnh mùa mưa bão đang diễn ra, với đặc thù là các khu tập thể cũ xuống cấp, nguy cơ tái diễn những tai nạn chết người là hoàn toàn có thể.

Pháp luật đã có quy định rõ ràng, vấn đề còn lại là chính quyền cần kiên quyết thực thi, tránh tình trạng “nhờn luật”, xử lý chiếu lệ, để rồi mỗi trận giông bão lại gieo rắc thêm nỗi ám ảnh cho người dân Thủ đô.

Cần hành động ngay

Trước tình hình đó, có thể thấy những nguyện vọng của người dân:
1. Các cơ quan quản lý cần thành lập đoàn kiểm tra khẩn cấp tại các khu nhà, rà soát toàn bộ các công trình cơi nới.
2. Xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật, buộc tháo dỡ ngay các hạng mục vi phạm, nguy hiểm.
3. Đảm bảo an toàn tạm thời cho cư dân: hướng dẫn sơ tán khỏi khu vực có nguy cơ sập đổ, đồng thời phối hợp ngành điện lực xử lý hệ thống dây điện bị kéo đổ, ngăn ngừa cháy nổ.

Góc nhìn pháp lý

Luật sư Nguyễn Quang Thịnh, Đoàn Luật sư Hà Nội, phân tích:
1. Hành vi vi phạm hành chính
- Theo Nghị định 16/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng, hành vi cơi nới, xây dựng thêm công trình không phép, sai phép có thể bị xử phạt từ 15 đến 60 triệu đồng, tùy quy mô và mức độ vi phạm.
- Ngoài ra, cơ quan chức năng có quyền ra quyết định buộc tháo dỡ công trình vi phạm để đảm bảo an toàn.
2. Trách nhiệm dân sự
- Trong trường hợp gây thiệt hại cho người khác (như làm hỏng xe máy, tài sản, hoặc thậm chí gây thương tích, tử vong), chủ hộ tự ý cơi nới có trách nhiệm bồi thường thiệt hại dân sự theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015.
- Trách nhiệm bồi thường bao gồm chi phí sửa chữa, thay thế tài sản, chi phí y tế, tổn thất tinh thần nếu có người bị thương.
3. Nguy cơ truy cứu trách nhiệm hình sự
- Nếu hậu quả nghiêm trọng xảy ra, chẳng hạn gây chết người, chủ hộ có thể bị xử lý hình sự về tội vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 298 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017). Khung hình phạt có thể lên đến 10 năm tù.
Luật sư Thịnh nhấn mạnh: “Việc xử lý không chỉ dừng lại ở mức phạt hành chính, mà cần có cơ chế giám sát thường xuyên đối với các khu tập thể cũ. Nếu không, mỗi cơn giông bão có thể biến những mái tôn cơi nới thành ‘lưỡi dao tử thần’ treo lơ lửng trên đầu người dân.”