Tăng phí bảo hiểm tiền gửi để bảo vệ tốt hơn cho người gửi

Trong phiên thảo luận của Quốc hội về dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), chiều 14/11, các đại biểu tán thành với quy định của dự thảo luật về áp dụng cơ chế tăng phí bảo hiểm tiền gửi để bù đắp khoản vay đặc biệt của Ngân hàng nhà nước, để đảm bảo nguyên tắc dùng nguồn lực thị trường để xử lý vấn đề của thị trường, tránh tình trạng rút tiền hàng loạt tại ngân hàng lành mạnh; đồng thời đề nghị bổ sung quy định mang tính nguyên tắc, định hướng và ràng buộc ngay trong luật về nội dung này.

Cần xác định rõ các tiêu chí khi khi áp dụng cơ chế tăng phí bảo hiểm tiền gửi

Đóng góp ý kiến hoàn thiện khoản 4 Điều 36, đại biểu Nguyễn Thành Nam – Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ cho biết, dự thảo luật đã bổ sung quy định trong trường hợp Quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ để chi trả, tổ chức bảo hiểm tiền gửi được Ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt để chi trả. Một số đại biểu cho rằng, việc bổ sung cơ chế vay đặc biệt là một giải pháp tài chính hợp lý và thiết yếu, phù hợp với thông lệ quản trị Quỹ bảo hiểm tiền gửi quốc tế, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với quy định của Luật các tổ chức tín dụng; khả năng thanh khoản tức thời và bảo vệ quyền lợi người gửi tiền. Điều này cũng ngăn chặn rủi ro lan truyền và hiệu ứng domino trong hệ thống. 

Để đảm bảo tính thống nhất và chặt chẽ, đại biểu Quốc hội đề nghị đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu rà soát quy định rõ ràng và thống nhất về các trường hợp tổ chức bảo hiểm tiền gửi được vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, giữa quy định tại khoản 1 Điều 38 với khoản 4, khoản 1 Điều 36 và Điều 21 của dự thảo luật. 

Tại khoản 2 Điều 38 dự thảo luật quy định tổ chức bảo hiểm tiền gửi xây dựng phương án tăng phí bảo hiểm gửi để bù đắp phần vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước. Các đại biểu tán thành với quy định của dự thảo luật về áp dụng cơ chế tăng phí bảo hiểm tiền gửi để bù đắp khoản vay đặc biệt. Vì khi bảo hiểm tiền gửi được Ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt, việc các tổ chức tín dụng lành mạnh còn lại phải đóng góp thêm phí là cần thiết để đảm bảo nguyên tắc dùng nguồn lực thị trường để xử lý vấn đề của thị trường, tránh tình trạng rút tiền hàng loạt tại ngân hàng lành mạnh, đảm bảo niềm tin của người gửi tiền. 

Tuy nhiên, nhìn ở góc độ khác, đại biểu Nguyễn Thành Nam – Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ nêu quan điểm, việc tăng phí bảo hiểm tiền gửi sẽ tác động trực tiếp đến hoạt động của các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, làm tăng chi phí hoạt động, ảnh hưởng đến lợi nhuận của tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, buộc các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phải điều chỉnh kế hoạch tài chính kinh doanh. Nếu mức tăng không được kiểm soát hoặc áp dụng trong thời gian dài sẽ có thể tác động tiêu cực đến hoạt động của hệ thống các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi và tính cạnh tranh của toàn hệ thống, tạo áp lực tài chính cho các tổ chức tham gia bảo hiểm gửi. 

Vì vậy, để đảm bảo các cơ chế trên được thực thi một cách hiệu quả, minh bạch và có kỷ luật thị trường, đại biểu đề nghị bổ sung, làm rõ một số quy định mang tính nguyên tắc, định hướng và ràng buộc ngay trong luật. Theo đó, trong phương án tăng phí quy định tại khoản 2 Điều 38 cần xác định rõ các tiêu chí về mức tăng phí, thời hạn áp dụng tăng phí, điều kiện áp dụng và thông báo công khai để đảm bảo tính minh bạch. Đồng thời, tạo điều kiện cho các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi chủ động lập kế hoạch kinh doanh dài hạn. 

Ngoài ra, tại khoản 3 Điều 38 của dự thảo luật, cần xác định rõ trách nhiệm của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trong việc hướng dẫn cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi vay đặc biệt. Nội dung hướng dẫn phải thể hiện được ngưỡng điều kiện tài chính cụ thể, để tổ chức bảo hiểm tiền gửi được phép đề nghị vay đặc biệt, nhất là chỉ sau khi đã tối đa hóa các nguồn lực khác theo quy định; giới hạn mức tăng phí bảo hiểm tiền gửi tối đa để bù đắp phần vay đặc biệt; giới hạn thời gian áp dụng, phương án tăng phí, khung thời gian hoàn trả tối đa cho khoản vay đặc biệt; khẳng định khoản vay đặc biệt phải được ưu tiên tuyệt đối sử dụng cho mục đích chi trả tiền gửi, không áp dụng vào các mục tiêu can thiệp thị trường khác. Về lâu dài, cần áp áp dụng cơ chế phí bảo hiểm tiền gửi phân biệt thay cho cơ chế phí bảo hiểm tiền gửi đồng hạng như hiện nay.

“Việc xây dựng luật và phân quyền phải đi đôi với việc thiết lập cơ chế kiểm soát chặt chẽ và hiệu quả, bằng cách bổ sung, làm rõ một số quy định mang tính nguyên tắc, định hướng và ràng buộc trong luật. Chúng ta sẽ tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc bảo đảm khoản vay đặc biệt là một công cụ ổn định, hệ thống, hiệu quả chứ không phải là một lối thoát tài chính dễ dãi, thực hiện được mục tiêu kép là bảo vệ người gửi tiền, duy trì kỷ luật thị trường và an toàn toàn hệ thống tín dụng”, đại biểu Nguyễn Thành Nam – Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ nêu quan điểm.

Tăng phí bảo hiểm sẽ bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền

Giải trình vấn đề đại biểu nêu liên quan đến quy định tăng phí bảo hiểm tiền gửi để bù đắp phần vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) đề xuất: Trường hợp tổ chức Bảo hiểm tiền gửi vay đặc biệt Ngân hàng nhà nước, tổ chức Bảo hiểm tiền gửi xây dựng phương án tăng phí bảo hiểm tiền gửi để bù đắp phần vay đặc biệt Ngân hàng nhà nước và gửi Ngân hàng Nhà nước xem xét, quyết định.

Dự thảo Luật cũng đề xuất quy định về vay đặc biệt Ngân hàng Nhà nước như sau: Tổ chức bảo hiểm tiền gửi xây dựng phương án tăng phí bảo hiểm tiền gửi để bù đắp phần vay đặc biệt; sử dụng tiền trả nợ vay đặc biệt của tổ chức tín dụng, nguồn thu từ bán giấy tờ có giá do tổ chức bảo hiểm tiền gửi nắm giữ, từ thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng vay đặc biệt, phí bảo hiểm tiền gửi để ưu tiên hoàn trả nợ vay đặc biệt cho Ngân hàng Nhà nước.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, việc tăng phí chỉ được thực hiện trong các trường hợp đặc biệt và khi nguồn quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ chi trả bảo hiểm tiền gửi, mà phải vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước để chi trả cho người gửi tiền. Điều này nhằm ngăn ngừa rủi ro lan truyền và đảm bảo tốt nhất quyền lợi của người gửi tiền.

Về hạn mức bảo hiểm, theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, vấn đề này phụ thuộc vào tình hình kinh tế, số dư bình quân của tiền gửi được bảo hiểm cũng như khả năng chi trả của quỹ bảo hiểm tiền gửi. “Các tiêu chí này có thể thay đổi theo từng thời kỳ và dự thảo luật giao Ngân hàng Nhà nước quy định hạn mức bảo hiểm tiền gửi để tăng cường tính chủ động, linh hoạt và phù hợp với thực tế”, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết.