Sẽ thu hồi đất khi chủ đầu tư đã thỏa thuận trên 75% diện tích dự án

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, chiều 18/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội nghe trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về các cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, sau hơn một năm triển khai Luật Đất đai 2024, nhiều chính sách mới đã phát huy hiệu quả, góp phần khai thông nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, thực tiễn đặt ra yêu cầu cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế để kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, giải quyết các vướng mắc nảy sinh trong quá trình thực thi.

Mục tiêu của Nghị quyết là cụ thể hóa đầy đủ quan điểm, đường lối của Đảng về chính sách đất đai; kịp thời tháo gỡ điểm nghẽn, xử lý vấn đề phát sinh từ thực tế; nâng cao hiệu lực quản lý, tạo động lực đưa đất nước trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao. Quan điểm xây dựng dự thảo Nghị quyết bám sát các Kết luận, Nghị quyết của Bộ Chính trị, Ban Bí thư giai đoạn 2023–2025, đặc biệt là Nghị quyết 69-NQ/TW; đồng thời đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và chuyển đổi số dựa trên hệ thống thông tin đất đai thống nhất, tích hợp với dữ liệu dân cư và thị trường bất động sản.

Dự thảo Nghị quyết gồm 3 chương, 13 điều với ba nhóm nội dung lớn: thể chế hóa quan điểm, mục tiêu theo chủ trương Trung ương; giải quyết các điểm nghẽn đã được chỉ ra tại Thông báo 08-TB/BCĐTW; và xử lý vướng mắc trong quá trình thi hành Luật Đất đai hiện hành.

Thẩm tra dự thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi khẳng định sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Ủy ban đề nghị rà soát bảo đảm tính hợp hiến, tính thống nhất, tính khả thi và công bằng, không tạo khiếu kiện. Đối với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất, nhiều ý kiến cho rằng đề xuất thu hồi đất khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích là giải pháp gỡ “nút thắt” giải phóng mặt bằng, nhưng cần quy định chặt chẽ để bảo đảm quyền lợi người dân, hài hòa lợi ích khi tính bồi thường và tránh xung đột giữa giá thỏa thuận và bảng giá đất.

Một số ý kiến đề nghị thận trọng khi bổ sung trường hợp thu hồi đất và có thể áp dụng thí điểm ở địa phương có cơ chế đặc thù trước khi sửa đổi toàn diện Luật Đất đai.

Về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, Ủy ban tán thành việc tăng tính linh hoạt theo dự thảo nhưng nhấn mạnh phải phù hợp chế độ sở hữu toàn dân, quyền định đoạt của Nhà nước và bảo đảm nguồn thu ngân sách.

Đối với căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và bồi thường, Ủy ban lưu ý việc áp dụng bảng giá đất thay cho giá đất cụ thể phải đạt mục tiêu minh bạch, dễ tính toán nhưng vẫn sát thực tiễn. Việc sử dụng hệ số điều chỉnh giá đất cần được làm rõ căn cứ và phương pháp.

Ủy ban cũng nhấn mạnh nguyên tắc định giá đất theo thị trường là cần thiết để xây dựng thị trường bất động sản minh bạch, song cần triển khai thận trọng với cơ sở dữ liệu đầy đủ, phương pháp khoa học và cơ chế giám sát độc lập.

Về bảng giá đất và hệ số điều chỉnh, Ủy ban đề nghị rà soát kỹ quy định chuyển tiếp để tránh vướng mắc, đồng thời cần bổ sung nguyên tắc, định hướng rõ ràng hơn khi ban hành hệ số điều chỉnh giá đất.

Để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, các ĐBQH được đề nghị tập trung thảo luận về các nội dung: bổ sung trường hợp thu hồi đất; cơ chế giao – cho thuê – chuyển mục đích sử dụng đất; căn cứ tính tiền sử dụng đất và bồi thường; nguyên tắc định giá đất; bảng giá đất, hệ số điều chỉnh; chính sách miễn giảm nghĩa vụ tài chính; và các quy định về quyền sử dụng đất, đăng ký, cấp Giấy chứng nhận, tách thửa, hợp thửa và hệ thống thông tin đất đai.