Những điểm sáng cho doanh nghiệp từ Luật Đất đai và Bất động sản mới

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, cụm từ “pháp luật kiến tạo” xuất hiện ngày càng nhiều. Đây là cách tiếp cận mới: không chỉ coi luật pháp là công cụ quản lý - hạn chế, mà còn là hành lang pháp lý để thúc đẩy phát triển - bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân và nhà đầu tư.

Năm 2023, Việt Nam ghi nhận vốn FDI giải ngân đạt mức kỷ lục 23,18 tỷ USD. Cùng lúc, nhiều lĩnh vực như bất động sản, tài chính, công nghiệp chế biến, năng lượng… liên tục đón dòng vốn mới. Tuy nhiên, cũng bộc lộ hàng loạt vướng mắc: thủ tục chồng chéo, hàng trăm dự án “treo”, rủi ro trong huy động vốn trái phiếu doanh nghiệp.

Trước thực trạng đó, việc đồng loạt ban hành và áp dụng 3 đạo luật về bất động sản cùng các cải cách về đầu tư - FDI là một bước ngoặt quan trọng. Vấn đề đặt ra: làm sao để người dân, doanh nghiệp hiểu đúng - làm đúng để thực sự được hưởng lợi từ pháp luật?

Bất động sản - “luật mới” thay đổi luật chơi

Ba đạo luật Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023 và Luật Kinh doanh Bất động sản 2023 đã có hiệu lực từ ngày 1/8/2024. Đây là “cụm cải cách pháp luật” hiếm có, tác động đồng thời tới doanh nghiệp, ngân hàng, môi giới và người dân.

Giảm thủ tục, cởi trói cho dự án

Trước đây, muốn chuyển nhượng dự án phải có “sổ đỏ”. Nay, chỉ cần quyết định giao/cho thuê đất và hoàn thành nghĩa vụ tài chính.

Trường hợp thực tế: Anh Nam (45 tuổi, Hà Nội) từng băn khoăn khi đầu tư vào một dự án khu dân cư tại TP.HCM vì thủ tục kéo dài. Với quy định mới, anh cho biết đã tiết kiệm được ít nhất 1-2 năm so với trước.

Quản lý vốn chặt chẽ

Doanh nghiệp bất động sản phải duy trì tỷ lệ vốn chủ sở hữu tối thiểu 15-20%. Điều này buộc doanh nghiệp có năng lực tài chính thật, giảm nguy cơ rủi ro cho người mua nhà.

Ngoài ra, mọi giao dịch bất động sản bắt buộc thực hiện qua tổ chức tín dụng. Điều này giúp minh bạch giá, chống thất thu thuế và đảm bảo chứng cứ pháp lý.

Chuẩn hóa nghề môi giới

Người hành nghề môi giới phải có chứng chỉ và tham gia doanh nghiệp môi giới. Dịch vụ nhờ vậy chuyên nghiệp, minh bạch hơn, hạn chế rủi ro cho khách hàng.

Đầu tư nước ngoài (FDI) - cơ hội lớn nhưng phải hiểu luật

Pháp luật Việt Nam bảo hộ:
- Quyền sở hữu tài sản hợp pháp.
- Quyền chuyển lợi nhuận ra nước ngoài.
- Quyền tiếp cận ngoại tệ.
- Ưu đãi về thuế, đất đai, hạ tầng.

Với luật mới, một tập đoàn Nhật Bản đầu tư hàng trăm triệu USD vào khu công nghiệp Bắc Giang, sau vài năm, tập đoàn có thể chuyển lợi nhuận về nước nếu đã hoàn thành nghĩa vụ thuế và thủ tục ngân hàng.

Dòng vốn FDI đạt kỷ lục

Năm 2023, FDI đăng ký đạt 36,6 tỷ USD, giải ngân 23,18 tỷ USD. Các địa phương dẫn đầu: TP.HCM, Hải Phòng, Quảng Ninh… Đây là minh chứng niềm tin của nhà đầu tư quốc tế vào môi trường pháp lý Việt Nam.

Cải cách thủ tục đầu tư ra nước ngoài

Bộ Tài chính đề xuất bỏ thủ tục xin chủ trương đầu tư ra nước ngoài, thay bằng đăng ký vốn với Ngân hàng Nhà nước. Nhờ vậy, một công ty Việt Nam đầu tư sang Lào chỉ cần hoàn tất thủ tục ngân hàng, thay vì chờ nhiều tháng.

Đầu tư tài chính - siết chặt để bảo vệ nhà đầu tư

Thị trường trái phiếu từng bùng nổ nhưng rủi ro cao. Các nghị định mới đặt ra nguyên tắc:
- Doanh nghiệp phải có tài sản bảo đảm.
- Phải công bố thông tin minh bạch.
- Chỉ nhà đầu tư chuyên nghiệp hoặc thông qua tổ chức trung gian mới được tham gia.
Nhờ đó, giảm thiểu nguy cơ “sập bẫy” với các nhà đầu tư nhỏ lẻ, khôi phục niềm tin thị trường vốn.

Xu hướng pháp luật kiến tạo - luật để thúc đẩy, không chỉ cấm đoán

Tư duy quản lý đang chuyển từ “cấm nếu không quản được” sang “tạo hành lang pháp lý an toàn để phát triển”.

Ví dụ cải cách:
- Trước: Xin phê duyệt chủ trương đầu tư từ Chính phủ.
- Sau: Chỉ cần đăng ký vốn tại Ngân hàng Nhà nước.

Những thay đổi này tiết kiệm thời gian, giảm chi phí, tăng tính cạnh tranh quốc tế.

Khuyến nghị thực tiễn

- Người dân: Giao dịch bất động sản qua ngân hàng, tránh rủi ro giấy tay.
- Doanh nghiệp bất động sản: Minh bạch tài chính, đảm bảo vốn tự có.
- Nhà đầu tư cá nhân: Thận trọng với trái phiếu, ưu tiên kênh chính thống.
- Doanh nghiệp FDI: Nắm vững luật đất đai, luật đầu tư để tối ưu ưu đãi.

Pháp luật ngày nay không chỉ là “rào cản”, mà đã trở thành “bệ phóng”. Với bất động sản, luật mới gỡ nút thắt, thúc đẩy minh bạch. Với FDI, môi trường ổn định tạo niềm tin cho dòng vốn ngoại. Với tài chính, quy định siết chặt giúp bảo vệ nhà đầu tư.

Pháp luật chính là lá chắn bảo vệ, đồng thời là đòn bẩy phát triển bền vững cho nền kinh tế và xã hội.