Xe điện trẻ em trong công viên: Nguy cơ tai nạn, ai quản lý và chịu trách nhiệm?

Thời gian qua, tại nhiều địa phương cả nước, dịch vụ cho thuê xe điện trẻ em trong công viên, quảng trường, phố đi bộ diễn ra khá phổ biến. Bên cạnh nhu cầu vui chơi, giải trí chính đáng của trẻ nhỏ, thực tế cho thấy phần lớn hoạt động này mang tính tự phát, thiếu kiểm soát an toàn và đặt ra nhiều vấn đề pháp lý trong quản lý không gian công cộng.

Một thực trạng phổ biến ở nhiều đô thị

Tại nhiều đô thị như Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Huế…, xe điện trẻ em xuất hiện ngày càng nhiều trong không gian công cộng. Điểm chung của hoạt động này là phương tiện không được kiểm định chất lượng, không có hành lang hay khu vực vận hành riêng, trong khi trẻ em – đối tượng trực tiếp điều khiển chưa được trang bị kỹ năng và phương tiện bảo hộ cần thiết.

Bên cạnh nguy cơ va chạm, tai nạn, nhiều phản ánh còn cho thấy hoạt động xe điện trẻ em phát sinh tiếng ồn lớn từ loa, nhạc gắn trên xe, kéo dài vào buổi tối, ảnh hưởng đến sinh hoạt, nghỉ ngơi của người dân trong khu vực công viên, quảng trường, những không gian vốn được thiết kế cho đi bộ, thư giãn và sinh hoạt cộng đồng.

Tại TP.Huế, thực trạng này được người dân phản ánh khá rõ và trực tiếp đến Trung tâm Giám sát, điều hành đô thị thông minh (qua ứng dụng Hue-S). Nội dung phản ánh tập trung vào việc xe điện trẻ em cho thuê tự phát tại công viên, quảng trường; trẻ em điều khiển xe chạy tốc độ cao trong lối đi bộ; tiếng nhạc lớn gắn trên xe gây ồn ào; không có khu vực riêng hay lực lượng kiểm soát thường xuyên.

Chia sẻ với phobienphapluat.vn, anh Nhật Minh (phường Vỹ Dạ) cho biết: “Công viên, quảng trường là nơi người dân đi bộ, tập thể dục. Nhưng thời gian gần đây, xe điện trẻ em chạy đan xen trong lối đi bộ, phát nhạc lớn, trẻ em ngồi trên xe không có bảo hộ. Nếu xảy ra va chạm thì rất nguy hiểm cho cả người đi bộ lẫn các cháu”.

Theo các phản ánh gửi Hue-S, nhiều người dân còn đề nghị cơ quan chức năng quy hoạch lại khu vực vui chơi, chỉ cho phép hoạt động xe điện trong phạm vi nhất định hoặc dừng hẳn các loại xe không bảo đảm an toàn, nhằm trả lại không gian đi bộ đúng nghĩa cho công viên và quảng trường.

Những vấn đề pháp lý đặt ra từ thực tiễn

Luật sư Võ Thị Tuệ Minh, Giám đốc Công ty Luật hợp danh An Doanh (TP.Huế) cho biết công viên và quảng trường là tài sản công do Nhà nước quản lý. Theo quy định, mọi hoạt động kinh doanh dịch vụ trong phạm vi tài sản công chỉ được phép thực hiện khi có sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền và phải đáp ứng các điều kiện về an toàn, trật tự và môi trường.

Luật sư Minh phân tích, căn cứ Điều 13 Nghị định số 63/2019/NĐ-CP, hành vi sử dụng trái phép tài sản công để kinh doanh có thể bị xử phạt hành chính từ 1–5 triệu đồng nếu giá trị tài sản dưới 100 triệu đồng, và từ 5–10 triệu đồng nếu giá trị từ 100 triệu đồng trở lên, kèm theo biện pháp buộc khôi phục tình trạng ban đầu và nộp lại khoản lợi bất hợp pháp.

Bên cạnh đó, trường hợp cá nhân cho thuê xe điện nhưng chưa đăng ký hộ kinh doanh, hành vi này có thể bị xử phạt theo điểm c, khoản 1, Điều 62 Nghị định số 122/2021/NĐ-CP, với mức phạt từ 5–10 triệu đồng. Việc sử dụng trái phép lối đi bộ, vỉa hè, công viên để kinh doanh gây ảnh hưởng đến trật tự, an toàn giao thông cũng có thể bị xử phạt theo Nghị định số 100/2019/NĐ-CP, với mức phạt từ 2–6 triệu đồng.

Nếu hoạt động xe điện phát sinh tiếng ồn vượt ngưỡng cho phép trong khu vực công cộng, cá nhân vi phạm còn có thể bị xem xét xử lý theo các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và trật tự công cộng.

Đặc biệt, trong trường hợp xảy ra tai nạn gây thiệt hại, trách nhiệm bồi thường sẽ được xác định theo Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể tại các Điều 585, 586 và 589. Ngoài trách nhiệm của cha mẹ hoặc người giám hộ đối với trẻ chưa đủ 15 tuổi, bên cho thuê xe điện trái phép cũng có thể phải chịu trách nhiệm liên đới nếu hành vi kinh doanh tự phát được xác định là nguồn nguy hiểm làm phát sinh thiệt hại.

Từ thực tiễn phản ánh tại Hà Nội, TP HCM, Huế và nhiều địa phương khác cho thấy, xe điện trẻ em trong công viên không còn là vấn đề cá biệt mà là bài toán chung trong quản lý không gian công cộng tại đô thị. Việc nhìn nhận đầy đủ các rủi ro về an toàn, tiếng ồn, môi trường và pháp lý là cơ sở để các cơ quan chức năng có giải pháp quản lý thống nhất, hài hòa giữa nhu cầu vui chơi của trẻ em và yêu cầu bảo đảm trật tự, an toàn, thượng tôn pháp luật trong không gian công cộng.