Đề xuất biến trụ sở dôi dư sau sáp nhập làm thư viện mini, điểm công cộng
Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh đề xuất chuyển một số trụ sở hành chính dôi dư thành thư viện mini kết hợp với các tiện ích công cộng như trạm sạc, khu giải khát và bãi đỗ xe thông minh, tạo không gian học tập và thư giãn cho người dân.
Trong khuôn khổ phiên thảo luận về kinh tế - xã hội, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh, Giám đốc Khu du lịch Cửa Biển, đã đưa ra một đề xuất về việc chuyển đổi các trụ sở hành chính dôi dư thành các thư viện mini kết hợp với các tiện ích cộng đồng. Theo ông, sau quá trình bỏ cấp huyện và sáp nhập các tỉnh, xã, sẽ có một số lượng lớn trụ sở hành chính không còn sử dụng, tạo ra cơ hội tái sử dụng những cơ sở này vào các mục đích phục vụ cộng đồng.
Ông đồng tình với chủ trương của Chính phủ trong việc tái sử dụng các cơ sở công cộng cho các mục đích thiết yếu như giáo dục, y tế, công viên, và thiết chế văn hóa. Đặc biệt, ông đề xuất chuyển đổi các trụ sở cũ thành thư viện mini, kết hợp không gian nghỉ ngơi, giải khát, bãi đỗ xe công cộng và trạm sạc phương tiện xanh. Mô hình này không chỉ đáp ứng nhu cầu đọc sách của người dân, mà còn tạo ra không gian nghỉ ngơi, thư giãn trong khi chờ sạc xe điện.
Đại biểu Cảnh cho rằng thời điểm hiện tại rất phù hợp để triển khai các mô hình thư viện mini tích hợp trong không gian đô thị. Đây là những không gian cộng đồng kiểu mới, tích hợp đa chức năng, vừa phục vụ nhu cầu học tập của người dân, vừa hỗ trợ sự phát triển của đô thị thông minh. Mô hình này có thể được áp dụng tại các trung tâm xã mới sau khi sáp nhập, vừa giúp tiết kiệm quỹ đất công, vừa tạo ra những không gian học tập, thư giãn và tiếp cận tri thức cho người dân.
Ngoài ra, ông Cảnh cũng đề xuất xã hội hóa mô hình này theo hướng Nhà nước cho thuê đất với mức ưu đãi để phát triển các thư viện cộng đồng gắn với tiện ích đô thị. Điều này sẽ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ đất công và ưu tiên cho các hoạt động thiết yếu, thay vì cho thuê làm dịch vụ đơn thuần.
Đại biểu Nguyễn Quốc Luận, Phó đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Yên Bái, đã chia sẻ những lo ngại về việc số lượng trụ sở và tài sản công dôi dư sẽ tiếp tục tăng lên sau quá trình sáp nhập các đơn vị hành chính. Theo ông, điều này sẽ tạo thêm áp lực lên hệ thống quản lý tài sản công. Ông đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương cần phải tiếp tục chỉ đạo quyết liệt việc rà soát, phân loại và xử lý các cơ sở dôi dư. Đồng thời, ông cũng đề xuất đơn giản hóa thủ tục, sửa đổi văn bản hướng dẫn và phân cấp mạnh mẽ hơn cho địa phương để việc xử lý tài sản dôi dư được hiệu quả.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc, Phó đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hòa Bình, cũng bày tỏ sự lo ngại khi nhiều trụ sở dôi dư bị bỏ hoang và không được bảo quản, dẫn đến tình trạng xuống cấp nghiêm trọng. "Những hình ảnh này gây bất bình trong xã hội, nhất là với những trụ sở bỏ không nằm ngay trung tâm các thành phố lớn", bà Ngọc nhấn mạnh.
Bà Ngọc cho rằng từ ngày 1/7/2025, khi chính quyền địa phương hai cấp sẽ đi vào hoạt động, yêu cầu về phòng, chống tham nhũng và lãng phí sẽ trở nên cao hơn. Vì vậy, bà đề nghị Bộ Tài chính tiếp tục tham mưu cho Chính phủ về việc rà soát, số hóa toàn bộ tài sản công và hoàn thiện thể chế pháp lý để xử lý tài sản dôi dư một cách hiệu quả và minh bạch.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình tại Quốc hội. Ảnh: Hoàng Phong
Trả lời các ý kiến tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ đã báo cáo Chính phủ và Quốc hội về việc sửa đổi Luật Quản lý, sử dụng tài sản công. Bộ cũng đã ban hành và bổ sung nhiều nghị định, quyết định để phân định rõ thẩm quyền của các địa phương trong việc quản lý tài sản công. Bộ trưởng cũng cho biết đang thành lập đoàn khảo sát để hỗ trợ các địa phương xây dựng phương án sử dụng tài sản dôi dư một cách hợp lý và hiệu quả.
Ông Thắng cũng kêu gọi các đoàn đại biểu Quốc hội và Chính phủ tăng cường giám sát việc quản lý tài sản công, đảm bảo không để thất thoát, lãng phí và nâng cao hiệu quả khai thác. Bộ Tài chính cũng đề nghị các địa phương ưu tiên sử dụng tài sản dôi dư cho các lĩnh vực thiết yếu như giáo dục, đào tạo và y tế. Các trụ sở còn lại phải được đưa vào quy hoạch để khai thác có hiệu quả.
Về phía Bộ Tài chính, các bộ, ngành và địa phương cũng đã được yêu cầu xác định rõ nhu cầu sử dụng trụ sở làm việc phù hợp với mô hình mới và hoàn tất rà soát các trụ sở, nhà đất dôi dư trước ngày 20/6. Những trường hợp không có phương án xử lý sẽ được xem xét truy trách nhiệm.