Chủ tịch UBND sẽ được tăng quyền quyết định

Trong phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết dự thảo luật đã điều chỉnh một số nhiệm vụ, quyền hạn từ UBND sang Chủ tịch UBND. Theo đó, Chủ tịch UBND được quyền thay mặt UBND quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền của UBND, sau đó báo cáo tại phiên họp gần nhất, ngoại trừ những nội dung cần thảo luận và quyết định chung.

Bà Trà nhấn mạnh, việc này nhằm đề cao vai trò cá nhân người đứng đầu và bảo đảm tính chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong tổ chức thực hiện. Đồng thời, dự thảo luật cũng thiết lập cơ chế giám sát, đánh giá để kịp thời điều chỉnh nội dung phân cấp, phân quyền phù hợp với thực tiễn.

Dự thảo luật còn quy định rõ nhiệm vụ chung của UBND và quyền hạn riêng của Chủ tịch UBND, với xu hướng tăng mạnh vai trò cá nhân người đứng đầu. Theo Bộ trưởng, đây là "yêu cầu cấp thiết" trong bối cảnh các địa phương quen vận hành theo mô hình ba cấp chính quyền. Việc tăng thẩm quyền này sẽ hạn chế gián đoạn hoạt động khi chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp sau sắp xếp lại đơn vị hành chính.

Bộ Nội vụ đã rà soát 199 văn bản pháp luật và thống kê khoảng 1.065 nhiệm vụ sẽ được phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương. Trong số đó, 40% nhiệm vụ thuộc HĐND và 60% thuộc UBND và Chủ tịch UBND. Với khối lượng công việc lớn như vậy, HĐND cấp tỉnh có nguy cơ bị quá tải. Vì vậy, dự thảo luật bổ sung quy định cho phép HĐND cấp tỉnh được phân cấp tiếp cho UBND cùng cấp hoặc HĐND cấp xã.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng lưu ý việc HĐND chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn của mình cho UBND cần được cân nhắc kỹ. Ông cho rằng HĐND là cơ quan đại diện ý chí, nguyện vọng của nhân dân, nên việc chuyển giao nhiệm vụ cho cơ quan hành chính có thể làm sai lệch chức năng và phương thức hoạt động của mỗi cơ quan. Điều này cũng không phù hợp với nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước, trong đó các cơ quan phải có sự phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực lẫn nhau.

Ông Tùng đề xuất, nếu Chính phủ đánh giá UBND hay HĐND cấp xã thực hiện tốt hơn, thì cần kiến nghị điều chỉnh phân quyền ngay trong các đạo luật hoặc nghị quyết của Quốc hội, thay vì để HĐND tự phân cấp.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, số nhiệm vụ chuyển giao từ cấp tỉnh, huyện về xã sẽ rất lớn, gây áp lực lên đội ngũ cán bộ cơ sở. Với hơn 1.000 nhiệm vụ được chuyển giao nhưng mỗi xã chỉ có tối đa 60 cán bộ, công chức, các cơ quan phải sớm rà soát, điều chỉnh số lượng người làm việc để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Ông khẳng định, "Thường vụ Quốc hội sẽ sớm quyết định nội dung liên quan đến sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, đảm bảo tiến độ theo yêu cầu của Bộ Chính trị". Đồng thời, ông đề nghị cơ quan soạn thảo và thẩm tra tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật, đảm bảo chất lượng để khi trình Quốc hội thông qua vào ngày 24/6 đạt tỷ lệ tán thành cao.