Luật Thương mại điện tử: Định nghĩa 'hàng giả' chưa cụ thể, rõ ràng

Các đại biểu Quốc hội của TP Hải Phòng đóng góp nhiều ý kiến cụ thể, tập trung vào cơ chế hậu kiểm, kiểm soát rủi ro và bảo đảm tính khả thi của dự thảo luật.

Tại tổ thảo luận về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, đại biểu Lã Thanh Tân, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách thành phố Hải Phòng nêu rõ, bảo hiểm là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện liên quan trực tiếp tới an toàn tài chính, quyền lợi của người tham gia bảo hiểm. Việc bỏ một số điều kiện trong luật cần gắn với cơ chế hậu kiểm để cơ quan quản lý can thiệp sớm, hạn chế rủi ro, ngăn chặn vi phạm.

Để cơ chế hậu kiểm được bảo đảm, đại biểu đề nghị cần có quy định về báo cáo định kỳ, công khai thông tin. Cụ thể, đại biểu đề xuất sửa đổi theo hướng: doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm đáp ứng được điều kiện về uy tín, năng lực tài chính, tuân thủ pháp luật, được cơ quan quản lý giám sát trong thời hạn 12–24 tháng… Đại biểu đề nghị trao quyền cho cơ quan quản lý, nếu phát hiện vi phạm thì có quyền đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Phòng) cho rằng, cần đặt ra mục tiêu bằng cách thể chế hóa các yêu cầu cắt giảm thủ tục hành chính; thể chế hóa Nghị quyết 57; gắn với các Luật Dữ liệu đã có, bảo đảm đồng bộ với yêu cầu phát triển thị trường bảo hiểm. Theo đại biểu, kiểm soát doanh nghiệp bảo hiểm là khái niệm mới, do đó cần làm rõ nội hàm liên quan.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách thành phố Hải Phòng cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Để dự thảo luật thực sự phát huy hiệu quả, bảo đảm tính khả thi trong thực tiễn và không tạo thêm gánh nặng rủi ro tài khóa, đại biểu phân tích 3 vấn đề nổi cộm chưa được đề cập sâu trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính.

Về bổ sung “trình tự, thủ tục đặc thù” trong vay ODA, vay ưu đãi – Điều 29 dự thảo Luật, theo đại biểu, hiện dự thảo cho phép áp dụng 6 trường hợp “thủ tục đặc thù”, nhằm rút ngắn quy trình đàm phán, ký kết. Tuy nhiên, quy định này chưa xác lập nguyên tắc kiểm soát rủi ro, chưa quy định cơ chế báo cáo, giám sát đối với các trường hợp được “nới thủ tục”.

Từ đó, đại biểu kiến nghị bổ sung ngay trong khoản 7 Điều 29 nguyên tắc: “Thủ tục đặc thù chỉ áp dụng khi có nhu cầu cấp bách hoặc theo quyết định của cấp có thẩm quyền; các quyết định phải được báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Quốc hội nếu khoản vay làm tăng nghĩa vụ nợ công đáng kể”; giao Chính phủ quy định chi tiết nhưng luật cần xác lập giới hạn: không làm giảm yêu cầu đánh giá rủi ro, khả năng trả nợ và hiệu quả đầu tư.

Về mở rộng đối tượng được vay lại và rủi ro chuyển hóa nghĩa vụ nợ công – Điều 36 và Điều 35 dự thảo cho phép đơn vị sự nghiệp công lập “tự bảo đảm chi thường xuyên và một phần chi đầu tư” được tiếp cận vốn vay ODA, vay ưu đãi (điểm a khoản 2 Điều 36), đồng thời bổ sung cơ chế ngân hàng thương mại cho vay lại nhưng “không chịu rủi ro tín dụng”. Điều này có thể dẫn tới tình trạng “lợi ích thuộc đơn vị vay, rủi ro chuyển về ngân sách nhà nước”.

Đại biểu đề nghị: Ngân hàng thương mại phải chịu tối thiểu 20–30% rủi ro tín dụng khi cho vay lại để bảo đảm thẩm định và giám sát thực chất; đề nghị bỏ quy định “không chịu rủi ro tín dụng” tại khoản 2 Điều 35, thay bằng “ngân hàng thương mại chịu trách nhiệm đồng kiểm soát và chịu một phần rủi ro”; bổ sung quy định không cấp phát ngân sách nhà nước cho đơn vị sự nghiệp công không đáp ứng điều kiện vay lại, tránh hợp thức hóa rủi ro.

Về phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, dự thảo bỏ yêu cầu xin ý kiến Bộ Tài chính trước khi phát hành trái phiếu, giao thẩm quyền hoàn toàn cho HĐND cấp tỉnh. Đây là bước đẩy mạnh phân cấp, nhưng cần đi kèm công cụ kiểm soát rủi ro để tránh tình trạng địa phương phát hành trái phiếu vượt trần nợ rồi phụ thuộc vào ngân sách Trung ương xử lý.

Đại biểu kiến nghị: giữ phân cấp nhưng bổ sung quy định UBND cấp tỉnh phải gửi báo cáo đến Bộ Tài chính để cập nhật vào cơ sở dữ liệu nợ công quốc gia và cảnh báo sớm; xây dựng cơ sở dữ liệu nợ công thống nhất toàn quốc, kết nối từ Bộ Tài chính đến từng địa phương.

Đại biểu cho rằng, quản lý nợ công là lĩnh vực nhạy cảm, chịu rủi ro cao và để lại hệ lụy lâu dài nếu thiếu kỷ luật tài khóa, thiếu công cụ giám sát. Vì vậy, cùng với phân cấp, dự thảo Luật cần thiết lập cơ chế “phanh an toàn”: minh bạch dữ liệu, giám sát độc lập, trách nhiệm giải trình rõ ràng. Đây không chỉ là yêu cầu kỹ thuật lập pháp mà còn là nền tảng giữ vững an ninh tài chính quốc gia.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Phòng) cho rằng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công giải quyết được nhiều vấn đề trong thực tế. Về phạm vi sửa đổi, tiếp tục rà soát kỹ hơn các bất cập để xem xét, tháo gỡ các điểm nghẽn, tránh mở rộng sang các nhóm vấn đề chưa được tổng kết, đánh giá, chưa chín, chưa rõ.

Đồng thời, tiếp tục rà soát bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ đối với các Luật có liên quan, gắn với trách nhiệm cụ thể, nhất là khi nước ta đang tăng cường phân cấp, phân quyền. Chính phủ sớm ban hành đồng thời các quy định cụ thể, các nghị định để bảo đảm tính khả thi.

Đại biểu Triệu Thế Hùng (Hải Phòng) đề nghị rà soát lại các nguồn vay, làm rõ các khoản nợ trong thời gian vừa qua vướng mắc gì để có hướng tháo gỡ. Chẳng hạn, về vay vốn ODA còn rất nhiều khó khăn, vướng mắc, nhiều quy trình, điều kiện, nhiều địa phương không dám vay. Do đó, việc rà soát là cần thiết, bảo đảm các khoản vay, khoản nợ thực sự minh bạch.

Góp ý vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa (Hải Phòng) quan tâm về tổ chức thống kê, quản lý dữ liệu thống kê ở cấp xã và cấp cơ sở và đề nghị bảo đảm đầy đủ các điều kiện để các cơ quan chuyên môn ở cấp xã tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ này, nhất là về nhân lực, hạ tầng, các thiết bị điện tử.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa cũng chỉ ra một số bất cập trong quy định về thẩm quyền liên quan công tác thống kê ở các bộ, ngành và đề nghị cần quy định rõ ràng, cụ thể hơn.

Băn khoăn khi định nghĩa về “hàng giả” vẫn chưa được giải thích cụ thể, rõ ràng tại dự thảo Luật Thương mại điện tử, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Phòng) nêu rõ, thời gian vừa qua đã xảy ra hàng loạt vụ án gắn liền với hành vi vi phạm liên quan đến sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không đạt yêu cầu. Trong Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa mới chỉ có quy định về vấn đề hàng không bảo đảm chất lượng.

Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu quy định rõ khái niệm “hàng giả” ngay trong dự thảo Luật để bảo đảm phù hợp và dẫn chiếu cho các văn bản quy phạm pháp luật khác.

Điều 9 dự thảo Luật quy định yêu cầu công khai điều kiện hoạt động nhưng không buộc công bố tiêu chuẩn xếp hạng hàng hóa. Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cho rằng, như vậy sẽ dẫn đến sự thiếu minh bạch, tiềm ẩn xung đột lợi ích, cần phải cân nhắc điều chỉnh một cách phù hợp hơn.

Liên quan đến yêu cầu chủ quản nền tảng thương mại điện tử xây dựng hệ thống xử lý khiếu nại trực tuyến cho người sử dụng tại Điều 44 dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn băn khoăn khi chưa quy định cụ thể mối liên hệ giữa hệ thống giải quyết này với các cơ quan quản lý nhà nước như thế nào và trách nhiệm thuộc về đâu. Đại biểu đề nghị bổ sung quy định làm rõ dữ liệu khiếu nại và phản ánh của người tiêu dùng phải được chia sẻ qua một hệ thống được kết nối với cơ quan quản lý nhà nước để phân tích, đánh giá và có giải pháp xử lý kịp thời.