Khi di sản Phật giáo Trúc Lâm được thế giới tôn vinh

Trong không khí trang nghiêm nơi vùng non thiêng Yên Tử, tối 20/12, UBND tỉnh Quảng Ninh phối hợp với UBND TP Hải Phòng, UBND tỉnh Bắc Ninh và các địa phương liên quan tổ chức Lễ đón nhận Bằng UNESCO ghi danh Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản Văn hóa Thế giới.

Sự kiện được tổ chức trọng thể, gắn với chuỗi hoạt động tưởng niệm 717 năm ngày Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn (1308–2025), tạo nên dấu mốc đặc biệt về cả chiều sâu lịch sử, văn hóa và tâm linh.

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được đánh giá là một không gian di sản liên hoàn, thống nhất, phản ánh trọn vẹn quá trình hình thành, phát triển và lan tỏa hệ giá trị văn hóa – tinh thần đặc sắc của dân tộc Việt Nam. Đây là sự kết tinh hài hòa giữa di sản vật thể và phi vật thể, giữa cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ với đời sống tín ngưỡng, tâm linh lâu đời.

Việc đón nhận Bằng công nhận của UNESCO diễn ra đúng ngày Đại lễ tưởng niệm Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn càng làm tăng ý nghĩa của sự kiện, thể hiện sự gặp gỡ sâu sắc giữa giá trị lịch sử dân tộc với sự tôn vinh của cộng đồng quốc tế.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam khẳng định, quần thể di tích là minh chứng đặc biệt cho sự ra đời và tiếp nối bền bỉ của Phật giáo Trúc Lâm – một truyền thống Thiền tông độc đáo của Việt Nam. Đây không chỉ là những dấu tích của quá khứ mà còn là một “di sản sống”, trung tâm sinh động của đời sống tâm linh và sự tiếp nối văn hóa.

Đáng chú ý, đây là hồ sơ đề cử Di sản Thế giới đầu tiên tại Việt Nam được triển khai theo hình thức di sản theo chuỗi, với cách tiếp cận liên kết các điểm di tích trải rộng trên địa bàn ba địa phương: Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng.

Thành công của hồ sơ là minh chứng rõ nét cho tinh thần trách nhiệm, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và các địa phương, hình thành mô hình quản lý liên vùng hiệu quả, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế của UNESCO. Đây cũng là Di sản Thế giới thứ 9 của Việt Nam được vinh danh kể từ sau khi danh thắng Tràng An được công nhận năm 2014.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính nhấn mạnh, danh hiệu Di sản Thế giới không chỉ là niềm tự hào mà còn đặt ra trách nhiệm lớn trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Chính phủ Việt Nam cam kết bảo đảm tính toàn vẹn, xác thực của di sản; quản lý tổng thể, liên ngành; hài hòa giữa bảo tồn, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế – xã hội bền vững; phát huy vai trò của cộng đồng và các tổ chức tôn giáo; gắn bảo tồn với phát triển du lịch bền vững.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng ba địa phương tiếp tục triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; tăng cường cơ chế phối hợp liên tỉnh; xây dựng kế hoạch thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47; đồng thời nhấn mạnh vai trò trung tâm của cộng đồng trong việc gìn giữ và lan tỏa các giá trị Phật giáo Trúc Lâm.

Tiếp thu các định hướng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Bùi Văn Khắng, đại diện các địa phương sở hữu di sản, khẳng định quyết tâm biến những giá trị truyền thống thành nguồn lực nội sinh mạnh mẽ, tổ chức quản lý di sản theo đúng Công ước quốc tế, bảo tồn nguyên vẹn các giá trị để di sản tiếp tục tỏa sáng.

Với niềm tự hào và trách nhiệm, Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng tin tưởng Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc sẽ tiếp tục là biểu tượng văn hóa, tâm linh của Việt Nam, đồng thời trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế, lan tỏa những giá trị hòa bình, nhân văn và trí tuệ nhân loại.