Đề xuất sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố

Theo Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương hai cấp, được Thủ tướng phê duyệt ngày 14/4, mô hình thôn, tổ dân phố tiếp tục được xác định là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư, không phải cấp hành chính. Trước mắt, số lượng thôn, tổ dân phố hiện tại sẽ được giữ nguyên.

Sau khi thực hiện sáp nhập xã, phường và loại bỏ cấp huyện, các đơn vị sự nghiệp giáo dục, y tế vẫn được duy trì như cũ. Các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở và các trạm y tế xã sẽ do chính quyền cấp xã quản lý. Mục tiêu của chủ trương này là đảm bảo chăm sóc sức khỏe người dân ngay tại cơ sở và cung cấp đủ trường, lớp cho học sinh trong khu vực xã, phường.

Đối với các đơn vị sự nghiệp khác, Chính phủ sẽ đưa ra hướng dẫn để tinh gọn đầu mối, đồng thời đảm bảo cung cấp các dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trong xã hoặc cụm liên xã.

Theo quy định của Bộ Nội vụ, thôn được tổ chức tại các xã với nhiều tên gọi khác nhau như: thôn, làng, ấp, bản, buôn, bon, phum, sóc. Trong khi đó, tổ dân phố được tổ chức ở phường, thị trấn với các tên gọi như: tổ dân phố, khu phố, khối phố, khóm, tiểu khu.

Tính đến cuối năm 2021, cả nước có hơn 90.000 thôn, tổ dân phố, gồm 69.500 thôn và 20.900 tổ dân phố. Tổng số người hoạt động không chuyên trách tại các thôn, tổ dân phố lên tới 297.800 người.

Thôn và tổ dân phố không phải là một cấp hành chính, mà là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư sống trên cùng địa bàn. Các thôn, tổ dân phố hoạt động dựa trên nguyên tắc tự quản, chấp hành sự quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã và sự lãnh đạo từ cấp ủy đảng. Những tổ chức này đồng thời phải tuân thủ pháp luật, hoạt động dựa theo hương ước (quy ước) và đảm bảo tính dân chủ, công khai, minh bạch.

Mỗi thôn có một trưởng thôn, còn mỗi tổ dân phố có một tổ trưởng. Trong trường hợp cần thiết, có thể có thêm một phó trưởng thôn hoặc một phó tổ trưởng dân phố.