Chính phủ giao Bộ Nội vụ nghiên cứu tinh gọn mô hình thôn, tổ dân phố
Theo đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 14/4, Bộ Nội vụ sẽ nghiên cứu, xác định lộ trình tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, bảo đảm phục vụ trực tiếp đời sống cộng đồng dân cư.
Chính phủ vừa giao Bộ Nội vụ chủ trì nghiên cứu và xây dựng lộ trình sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, nhằm phục vụ trực tiếp cho đời sống của cộng đồng dân cư.
Nội dung trên được nêu rõ trong Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào ngày 14/4.
Theo đó, thôn và tổ dân phố tiếp tục được xác định là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư và không phải là cấp hành chính. Trước mắt, số lượng thôn, tổ dân phố hiện nay sẽ được giữ nguyên.
Khi tiến hành sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, phường và loại bỏ cấp huyện trong một số trường hợp, các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực giáo dục và y tế sẽ không thay đổi. Các cơ sở như trường trung học cơ sở, tiểu học, mầm non và trạm y tế xã sẽ được chuyển giao cho chính quyền cấp xã trực tiếp quản lý. Việc phân cấp này nhằm bảo đảm chăm sóc sức khỏe nhân dân ngay tại địa phương, đồng thời đảm bảo đủ trường lớp học cho học sinh tại khu vực xã, phường.
Đối với các đơn vị sự nghiệp khác, Chính phủ sẽ có hướng dẫn nhằm tinh gọn đầu mối tổ chức, nhưng vẫn đảm bảo cung ứng các dịch vụ công cơ bản và thiết yếu cho người dân trong từng xã hoặc giữa các xã.
Theo quy định hiện hành của Bộ Nội vụ, thôn được tổ chức ở xã và có thể mang tên gọi như thôn, làng, ấp, bản, buôn, bon, phum, sóc. Trong khi đó, tổ dân phố được tổ chức tại phường, thị trấn và bao gồm các hình thức như tổ dân phố, khu phố, khối phố, khóm, tiểu khu.
Tính đến cuối năm 2021, cả nước có trên 90.000 thôn, tổ dân phố, bao gồm 69.500 thôn và 20.900 tổ dân phố. Tổng cộng có khoảng 297.800 người đang hoạt động không chuyên trách tại các thôn, tổ dân phố này.
Về bản chất, thôn và tổ dân phố không được xem là một cấp hành chính, mà là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư có cùng địa bàn cư trú trong một khu vực nhất định. Các tổ chức này hoạt động trên cơ sở bảo đảm tính tự quản của cộng đồng dân cư, đồng thời chịu sự quản lý trực tiếp của chính quyền cấp xã và sự lãnh đạo của cấp ủy đảng. Việc tổ chức hoạt động cũng phải tuân thủ các quy định pháp luật và thực hiện theo hương ước (quy ước) đã được cộng đồng dân cư thống nhất, nhằm bảo đảm nguyên tắc dân chủ, công khai và minh bạch.
Mỗi thôn có một trưởng thôn, còn mỗi tổ dân phố có một tổ trưởng dân phố. Trong một số trường hợp cần thiết, có thể bố trí thêm một phó trưởng thôn hoặc một phó tổ trưởng dân phố.
