'Việc dạy thêm, học thêm sẽ cản trở sự đổi mới'

Trong phiên chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Ủy ban Văn hóa và Xã hội) đã nêu ra vấn đề dạy thêm, học thêm tràn lan, gây áp lực cho học sinh và ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường học đường. Bà cho rằng dù Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 29/2024 để kiểm soát tình trạng này, nhưng vẫn chưa thể giải quyết triệt để, nhất là khi áp lực thành tích và kỳ vọng xã hội vẫn còn rất lớn. Đại biểu đặt câu hỏi về giải pháp căn cơ mà Bộ trưởng dự định thực hiện để giải quyết tình trạng này.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) cho rằng việc dạy thêm, học thêm có thể được giảm bớt nếu chất lượng giảng dạy trong giờ học chính khóa được nâng cao. Ông cho rằng cần phải rà soát lại chương trình giáo dục để giảm tải kiến thức quá nặng và cải cách phương pháp kiểm tra, thi cử hiện tại. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã chia sẻ rằng dạy thêm, học thêm chỉ là phần nhỏ trong hệ thống giáo dục theo kiểu cũ, nơi mà sách giáo khoa là công cụ truyền đạt, thầy cô là người truyền thụ và thi cử chỉ để kiểm tra kiến thức.

Bộ trưởng nhấn mạnh: “Nếu cứ tiếp tục dạy học theo kiểu cũ, nhất là trong thời đại kiến thức nhân loại bùng nổ, việc theo đuổi trang bị kiến thức như vậy sẽ khiến giáo dục không đổi mới và đứng trước sự thất bại.”

Theo Bộ trưởng, việc dạy thêm, học thêm sẽ níu kéo, làm cho việc trang bị kiến thức theo lối cũ được bảo lưu và cản trở sự đổi mới. Khi ra Thông tư 29/2024, Bộ không chỉ giải quyết vấn đề xã hội mà hướng tới công cuộc đổi mới. Việc này làm cho trường học thay đổi, mở đường cho hệ thống mới của giáo dục theo hướng phát triển năng lực của trẻ em.

Bộ trưởng cũng khẳng định rằng, trong hệ thống giáo dục mới, vai trò của người thầy là dẫn dắt, hỗ trợ và chỉ hướng học sinh. Đó là trách nhiệm phải hoàn thành trong chương trình chính khóa, và các thầy cô cần thực hiện hết nhiệm vụ của mình.

Đối với phương pháp giáo dục mới, Bộ trưởng cho rằng cần phải chú trọng vào việc giải quyết các vấn đề thực tế mà học sinh phải đối mặt. Một trong những vấn đề quan trọng là năng lực tự học, tự mở rộng kiến thức để đáp ứng yêu cầu của thời đại bùng nổ tri thức. Bộ trưởng cho biết: “Nhóm lớp học thêm có thể củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển của con người. Nếu nhìn chuyện dạy thêm, học thêm dưới góc độ hệ lụy sâu xa, sẽ thấy cần phải quyết liệt với công việc này như thế nào.”

Bên cạnh đó, dạy thêm còn giữ giáo viên trong lối mòn cũ, không có thời gian cập nhật kiến thức mới. Trong khi đó, chương trình giáo dục mới yêu cầu giáo viên phải chấm bài, nhận xét, đánh giá học sinh, cũng như chuẩn bị và cập nhật phương pháp giảng dạy. Bộ trưởng đặt câu hỏi: “Nếu cứ mải miết dạy thêm thì sẽ ra sao?” và tự trả lời rằng giải pháp cần phải tổng thể, giáo viên phải hoàn thành hết trách nhiệm công vụ ngay trong giờ chính với phương pháp và yêu cầu mới. Đây là yêu cầu quan trọng của đổi mới giáo dục.

Khi được hỏi về vấn đề quá tải trong chương trình và thi cử, Bộ trưởng cho rằng chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã có nhiều thay đổi lớn, bao gồm giảm tải rất nhiều so với trước đây. Tuy nhiên, việc quá tải hay không cần phải so sánh với chương trình của các quốc gia khác. Trong các môn như Toán và Khoa học tự nhiên, chương trình của Việt Nam không nặng hơn mà thậm chí nhẹ hơn so với một số quốc gia Đông Nam Á. Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tiến hành đánh giá và tổng kết để xem xét liệu chương trình có còn quá tải hay không. Bộ trưởng cho biết sẽ cương quyết bỏ những nội dung học ít tính thực tiễn và ứng dụng để tránh tình trạng “học vô sở dụng, dụng vô sở học.”

Bộ trưởng cũng cho biết đang tiến hành các điều chỉnh về thi cử, nhằm thiết kế các kỳ thi đánh giá năng lực phù hợp, giảm các bài thi có tính chất đánh đố, như các bài toán mẹo. “Đây là những dạng bài khiến học sinh vật vã trong các lò luyện thi. Giờ đây việc ra đề là để đánh giá khả năng tư duy của học sinh,” ông nhấn mạnh.

Cuối cùng, Bộ trưởng khẳng định rằng quá trình cải cách giáo dục là một quá trình dài, không thể thay đổi một cách đột ngột. Thay đổi cần phải được thực hiện từng bước để phù hợp với nhu cầu thực tế của học sinh và xã hội.