Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo: Lương cao nhất, không cấm dạy thêm

Theo luật này, nhà giáo được xếp lương cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Bên cạnh đó, họ còn được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề và các khoản phụ cấp khác tùy theo tính chất công việc và điều kiện vùng miền, phù hợp với quy định pháp luật.

Những đối tượng được hưởng chính sách lương và phụ cấp cao hơn bao gồm nhà giáo cấp học mầm non, giáo viên công tác tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn, giáo viên dạy tại các trường chuyên biệt, thực hiện giáo dục hòa nhập hoặc giảng dạy các ngành nghề đặc thù. Các nhà giáo làm việc ở ngành, nghề có chế độ đặc thù sẽ được hưởng mức cao nhất trong các chính sách áp dụng, nếu các chế độ trùng nhau.

Giải trình trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh: "Việc quy định lương, phụ cấp cao nhất cho nhà giáo là để thể chế hóa chủ trương của Đảng về chính sách đối với giáo viên". Ông khẳng định điều này không đi ngược tinh thần cải cách chính sách tiền lương. Đối với nhà giáo làm việc tại khu vực ngoài công lập, việc trả lương sẽ thực hiện theo nguyên tắc thỏa thuận, căn cứ các quy định pháp luật lao động.

Luật cũng đưa ra hệ thống chính sách hỗ trợ toàn diện cho nhà giáo, bao gồm trợ cấp theo tính chất công việc và địa bàn, hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, chăm sóc sức khỏe định kỳ và sức khỏe nghề nghiệp. Ngoài ra, giáo viên làm nhiệm vụ xóa mù chữ, phổ cập giáo dục, biệt phái, dạy tăng cường, dạy liên trường hoặc tại các điểm trường lẻ sẽ được nhận phụ cấp lưu động.

Đối với giáo viên công tác tại miền núi, biên giới, hải đảo, vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn hoặc dạy tại các trường chuyên biệt, giáo dục hòa nhập, dạy tiếng dân tộc thiểu số, tăng cường tiếng Việt, năng khiếu và nghệ thuật, nếu chưa được bố trí nhà công vụ hoặc chỗ ở tập thể, sẽ được hỗ trợ tiền thuê nhà ở theo mức tương đương. Họ cũng được hỗ trợ chi phí đi lại, thanh toán tiền tàu xe khi công tác tại các khu vực khó khăn.

Luật bổ sung chính sách thu hút và trọng dụng nhà giáo có trình độ cao, tài năng đặc biệt, người công tác tại vùng khó khăn hoặc tham gia giảng dạy, nghiên cứu trong các lĩnh vực trọng yếu. Chính sách này bao gồm ưu tiên trong tuyển dụng, tiếp nhận, hỗ trợ lương, phụ cấp, đào tạo, quy hoạch, bổ nhiệm, điều kiện và trang thiết bị làm việc, phúc lợi cùng các hỗ trợ khác theo quy định pháp luật.

Luật cũng quy định cụ thể về các hành vi mà nhà giáo không được làm. Theo Điều 11, nhà giáo bị cấm phân biệt đối xử giữa người học, gian lận trong tuyển sinh, đánh giá, ép buộc học thêm hoặc thu các khoản trái quy định, lợi dụng chức danh nhà giáo để vi phạm pháp luật. Ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết: "Luật không cấm dạy thêm, nhưng nghiêm cấm việc ép buộc học sinh học thêm" để khắc phục tình trạng dạy thêm tràn lan hiện nay.

Một điểm mới đáng chú ý là ngành giáo dục được trao quyền chủ động trong tuyển dụng đội ngũ nhà giáo. Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo sẽ quy định việc tuyển dụng giáo viên mầm non và phổ thông. Đối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và đại học công lập, người đứng đầu cơ sở giáo dục được giao thẩm quyền trực tiếp tuyển dụng. Tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập, quyền tuyển dụng thuộc về người đứng đầu cơ sở, căn cứ theo quy chế tổ chức và hoạt động của đơn vị đó.

Đối với các trường thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, việc tuyển dụng nhà giáo sẽ do Bộ trưởng Quốc phòng hoặc Bộ trưởng Công an quy định. Các loại hình cơ sở giáo dục khác sẽ thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo.

Theo ông Nguyễn Đắc Vinh, nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập là viên chức, nên việc tuyển dụng phải tuân thủ pháp luật về viên chức. Tuy nhiên, Luật Nhà giáo cũng bổ sung một số yêu cầu mang tính đặc thù trong tuyển dụng, như nội dung dựa trên chuẩn nghề nghiệp và phương thức thi tuyển phải có nội dung thực hành sư phạm.

Luật Nhà giáo sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.