Gây tai nạn giao thông đến mức nào bị xử lý hình sự?

Tai nạn giao thông là nỗi ám ảnh của toàn xã hội. Theo thống kê, mỗi ngày có đến hàng chục vụ xảy ra, để lại thương vong và những hậu quả nặng nề cho gia đình, cộng đồng. Nhiều người cho rằng, “tai nạn là rủi ro” nhưng thực tế, trong không ít trường hợp, hành vi gây tai nạn lại bị xem xét trách nhiệm hình sự, với mức án từ cải tạo không giam giữ đến nhiều năm tù.

Vậy câu hỏi đặt ra: Khi nào gây tai nạn chỉ bị xử phạt hành chính và khi nào sẽ bị khởi tố hình sự? Hiểu rõ ranh giới này không chỉ giúp mỗi người thận trọng hơn khi tham gia giao thông, mà còn biết cách bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. 

Pháp luật quy định thế nào?

Theo Luật Giao thông đường bộ, người tham gia giao thông phải chấp hành đúng quy định về tốc độ, làn đường, tín hiệu đèn, nồng độ cồn… Mọi hành vi vi phạm đều có thể bị xử lý hành chính, từ phạt tiền đến tước giấy phép lái xe.

Tuy nhiên, khi hành vi vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng, người vi phạm sẽ bị xử lý theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017 – Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ. Đây là căn cứ pháp lý quan trọng phân định giữa xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự.

Khi nào bị xử phạt hành chính?

Nếu tai nạn chỉ dừng lại ở mức độ nhẹ, không gây chết người, không gây thương tích nặng hoặc thiệt hại lớn về tài sản, người vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính. Ví dụ: va chạm nhẹ làm trầy xước xe, người đi đường ngã nhưng không bị thương tích nghiêm trọng. Khi đó, việc bồi thường dân sự và nộp phạt hành chính là đủ.

Khi nào bị xử lý hình sự

Người gây tai nạn sẽ bị xử lý hình sự khi:

- Gây chết người

- Gây thương tích cho một hoặc nhiều người với tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên

- Gây thiệt hại tài sản từ 100 triệu đồng trở lên

- Có tình tiết tăng nặng: lái xe trong tình trạng say rượu, sử dụng ma túy, đua xe trái phép, bỏ chạy không cứu giúp nạn nhân.

Những yếu tố này khiến hành vi từ mức “vi phạm hành chính” chuyển thành “tội phạm hình sự”.

Mức hình phạt cụ thể

Theo Điều 260 Bộ luật Hình sự:

- Phạt tù từ 1 - 5 năm đối với hành vi gây chết người hoặc gây thương tích nghiêm trọng.

- Phạt tù từ 3 - 10 năm nếu làm chết nhiều người, gây thương tật nặng cho nhiều người hoặc thiệt hại tài sản từ 500 triệu đồng trở lên.

- Phạt tù từ 7 - 15 năm nếu gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Ngoài hình phạt chính, tòa án có thể áp dụng hình phạt bổ sung như cấm hành nghề lái xe trong một thời gian nhất định. Người gây tai nạn cũng phải bồi thường dân sự cho nạn nhân hoặc gia đình họ.

Thực tiễn và các vụ việc điển hình

Nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng đã khiến dư luận bàng hoàng:

- Năm 2025, vụ xe container ở Long An lao vào dòng xe chờ đèn đỏ, làm 4 người chết, 16 người bị thương. Tài xế dương tính với ma túy, bị khởi tố và kết án tù 12 năm.

- Vụ một giảng viên sau khi uống bia rượu gây vụ tai nạn liên hoàn vào tháng 7/2025 tại Hà Nội khiến 1 người chết và 2 người bị thương ở Hà Nội, cũng đã bị công an khởi tố.

Những vụ việc này cho thấy, chỉ một phút bất cẩn hay coi thường pháp luật có thể khiến người lái xe trả giá đắt bằng cả sự tự do của mình.

Luật sư khuyến nghị
“Khi tham gia giao thông, người dân cần đặc biệt lưu ý một số điểm sau để tránh rủi ro pháp lý”, luật sư Thuỷ Bùi, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội chỉ rõ:

• Trước hết, tuyệt đối không được sử dụng rượu bia hay chất kích thích khi lái xe. Đây không chỉ là quy định pháp luật, mà còn là nguyên tắc bảo vệ an toàn cho chính mình và cộng đồng.
• Thứ hai, phải chấp hành nghiêm các quy định về tốc độ, làn đường, tín hiệu đèn, biển báo. Nhiều vụ tai nạn xảy ra chỉ vì người lái xe chủ quan, coi thường những quy tắc tưởng như rất nhỏ.
• Trong trường hợp chẳng may xảy ra tai nạn, hãy dừng xe ngay lập tức, gọi cấp cứu, hỗ trợ nạn nhân và thông báo cho cơ quan chức năng. Hành động kịp thời này vừa thể hiện trách nhiệm, vừa là tình tiết giảm nhẹ nếu phải xem xét trách nhiệm pháp lý.
• Người gây tai nạn cần chủ động bồi thường thỏa đáng để khắc phục hậu quả, đồng thời giữ thái độ bình tĩnh, hợp tác với cơ quan công an trong suốt quá trình điều tra.

Chỉ khi mỗi người lái xe ý thức được trách nhiệm pháp lý và đạo đức của mình, chúng ta mới có thể giảm thiểu tai nạn và tránh được những hậu quả nghiêm trọng về hình sự.

Hiểu rõ ranh giới pháp lý để tránh vướng lao lý
Tai nạn giao thông không chỉ đơn thuần là rủi ro mà trong nhiều trường hợp, nó còn là tội phạm. Người tham gia giao thông cần hiểu rõ ranh giới pháp lý giữa xử phạt hành chính và trách nhiệm hình sự để không vô tình rơi vào vòng lao lý.

Quan trọng hơn cả, thượng tôn pháp luật, lái xe an toàn, tỉnh táo chính là cách bảo vệ tốt nhất cho bản thân, gia đình và cộng đồng. Khi mỗi người tự giác chấp hành luật, số vụ tai nạn sẽ giảm, và chúng ta mới có thể xây dựng một xã hội giao thông văn minh, an toàn.