Thủ tướng: Quản lý doanh nghiệp nhà nước cần phù hợp với cơ chế thị trường

Phát biểu tại buổi thảo luận, Thủ tướng cho rằng mô hình quản lý doanh nghiệp nhà nước đã có nhiều thay đổi qua các giai đoạn lịch sử. Nhà nước từng áp dụng các mô hình như Tổng công ty 90, 91, sau đó tách bạch quản lý nhà nước và quản lý vốn. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa định hình được mô hình phù hợp do đất nước đang trong quá trình chuyển đổi kinh tế.

Ông khẳng định hoạt động doanh nghiệp phải tuân theo quy luật thị trường, quy luật giá trị, cung cầu và cạnh tranh. Việc quản lý các doanh nghiệp nhà nước cần hướng tới cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế, phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam. Thủ tướng cho rằng khi sửa đổi Luật, cần giao Hội đồng quản trị chịu trách nhiệm về kế hoạch kinh doanh và các quyết định đầu tư để đảm bảo hiệu quả nguồn vốn.

“Hội đồng quản trị chịu trách nhiệm, tại sao Chính phủ lại chịu trách nhiệm thay họ?” Thủ tướng đặt vấn đề. Ông nhấn mạnh, vai trò của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước là định hướng, kiểm tra, kiểm soát, nhằm ngăn ngừa thất thoát, lãng phí, tiêu cực trong hoạt động của doanh nghiệp.

Theo Thủ tướng, dự luật cần tập trung vào việc đánh giá tổng thể hiệu quả của doanh nghiệp thay vì xem xét từng quyết định cụ thể. Ông dẫn ví dụ từ các doanh nghiệp tư nhân, nơi không phải mọi dự án đều thông qua đấu thầu nhưng vẫn đạt hiệu quả cao. Ông cho rằng cần rút kinh nghiệm từ thực tiễn và tránh tình trạng “quân xanh, quân đỏ” trong đấu thầu, gây hệ lụy cho nền kinh tế.

Đại biểu Phạm Đức Ấn, Chủ tịch Hội đồng thành viên Agribank, cho rằng nếu quản lý quá chặt chẽ từng hành vi, cán bộ doanh nghiệp sẽ sợ sai, dẫn đến mất quyền chủ động và giảm khả năng cạnh tranh. Ông đề xuất xây dựng cơ chế để doanh nghiệp nhà nước phát huy vai trò tiên phong, dám đầu tư vào các lĩnh vực mà tư nhân chưa đủ khả năng tham gia.

Theo ông Ấn, doanh nghiệp nhà nước không nên chỉ tập trung vào lợi nhuận mà cần hướng tới các mục tiêu chiến lược dài hạn, như phát triển công nghệ số, công nghiệp phụ trợ, hoặc thay thế hàng nhập khẩu. Ông nhấn mạnh rằng vai trò của doanh nghiệp nhà nước là khai phá giá trị mới cho nền kinh tế.

Thủ tướng kết luận rằng việc sửa đổi Luật phải đảm bảo tuân thủ quy luật thị trường, thiết kế các công cụ quản lý hiệu quả để khuyến khích đổi mới, sáng tạo, đồng thời ngăn ngừa tham nhũng và lãng phí. Ông đề nghị Ủy ban Tài chính, Ngân sách tiếp tục rà soát kỹ lưỡng dự án Luật, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, khuyến khích cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.