Thủ tướng Phạm Minh Chính: Không cần kinh nghiệm nếu nhà đầu tư có tiềm lực tài chính

Ngày 31/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì tọa đàm với doanh nghiệp, hiệp hội để triển khai Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Đây là nghị quyết được Bộ Chính trị thông qua đầu tháng 5, lần đầu tiên khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế.

Tại tọa đàm, Thủ tướng Phạm Minh Chính chia sẻ quan điểm về việc yêu cầu kinh nghiệm từ nhà đầu tư. Ông cho rằng hiện nay vẫn có tình trạng các cơ quan yêu cầu nhà đầu tư phải có kinh nghiệm trong một lĩnh vực nào đó mới được tham gia, điều này gây ách tắc trong thủ tục hành chính và cần giải quyết.

Thủ tướng nhấn mạnh, cần phân biệt rõ điều kiện, tiêu chuẩn của nhà đầu tư với nhà thầu. "Nhà đầu tư có tiền thì có thể đầu tư bất kỳ lĩnh vực nào mà họ làm hiệu quả, có lợi nhuận, nên không cần phải có kinh nghiệm", ông nói. Ông dẫn chứng, thay vì đòi hỏi kinh nghiệm, có thể chỉ cần quy định doanh nghiệp phải có 2 tỷ USD mới được đầu tư casino tại Việt Nam. Nhà đầu tư hoàn toàn có thể thuê nhà thầu giàu kinh nghiệm và người quản lý để vận hành.

Phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp tư nhân mong muốn tham gia các dự án phát triển hạ tầng trọng điểm, đặc biệt là dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam. Dự án với tổng mức đầu tư 67 tỷ USD đã được Quốc hội thông qua chủ trương tại Nghị quyết 172/2024, nhưng chưa quyết định chủ đầu tư. Hiện có hai nhà đầu tư tư nhân là VinSpeed và Thaco đăng ký thực hiện dự án, dù chưa có kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Hòa Phát cũng công bố kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất thép ray trị giá 14.000 tỷ đồng để phục vụ dự án.

Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ CMC, cho rằng các doanh nghiệp nội địa như Hòa Phát, Vingroup, Thaco và các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam hoàn toàn đủ năng lực tham gia dự án đường sắt tốc độ cao. Theo ông, các doanh nghiệp trong nước có thể liên doanh, hợp tác để thực hiện các công trình lớn thay vì phải thuê nhà thầu nước ngoài.

Ông Trần Đình Long, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát, nhận định đây là thời cơ quan trọng để phát triển ngành công nghiệp trong nước. "Nếu muốn làm nhanh, chỉ cần gọi thầu nước ngoài là xong. Nhưng nếu muốn bảo vệ ngành đường sắt trong nước, nhất định phải bảo vệ sản xuất nội địa", ông nhấn mạnh. Đại diện cộng đồng doanh nghiệp, ông kiến nghị Chính phủ cần đưa ra quy định rõ về tỷ lệ sử dụng hàng trong nước trong các dự án đầu tư công, chẳng hạn tỷ lệ sử dụng hàng sản xuất nội địa trong các dự án đường cao tốc phải đạt ít nhất 70%.

Theo Nghị quyết 68, Việt Nam kỳ vọng có 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030, tương ứng 20 doanh nghiệp trên 1.000 người dân, với ít nhất 20 tập đoàn lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Hiện tại, cả nước có gần 1 triệu doanh nghiệp và 5 triệu hộ kinh doanh, nhưng theo Thứ trưởng Tài chính Lê Tấn Cận, khu vực kinh tế tư nhân dù đông nhưng chưa mạnh. Có tới 98% doanh nghiệp là siêu nhỏ, nhỏ và vừa, sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động và kỹ năng quản trị còn hạn chế. Tỷ lệ doanh nghiệp đang hoạt động bình quân đạt 10 doanh nghiệp trên 1.000 dân, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực.

Hạn chế lớn nhất của doanh nghiệp tư nhân là khó tiếp cận nguồn lực, nhất là tài chính, tín dụng, đất đai và nhân lực chất lượng cao. Doanh nghiệp vừa và nhỏ chỉ chiếm chưa tới 20% tổng dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng. Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, đề xuất miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong ba năm đầu sau khi các hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp. Đồng thời, ông đề nghị hỗ trợ chi phí thành lập doanh nghiệp, tư vấn pháp lý và cung cấp ứng dụng kế toán miễn phí để các hộ kinh doanh dễ dàng quản lý tài chính và nộp thuế.

Ngoài ra, Hiệp hội này cũng kiến nghị Nhà nước triển khai các chương trình đào tạo miễn phí về quản lý doanh nghiệp, kế toán và chuyển đổi số để hỗ trợ các hộ kinh doanh làm quen với mô hình doanh nghiệp và tự nguyện chuyển đổi.

Bà Mai Kiều Liên, Tổng giám đốc Vinamilk, bày tỏ mong muốn các cơ quan xử lý nhanh các vướng mắc doanh nghiệp gặp phải. "Chính phủ có thể cho thời gian cụ thể, từ khi có vấn đề vướng mắc cho đến khi lên tới Thủ tướng là bao nhiêu ngày? Trong vòng 7, 15 ngày, bao nhiêu cũng được nhưng phải có một thời gian nhất định để giải quyết cho doanh nghiệp", bà Liên đề xuất.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, các Nghị quyết của Đảng và Chính phủ đã đầy đủ, nhưng điều quan trọng là tổ chức thực hiện thật tốt, hiệu quả với tinh thần "nghĩ sâu làm lớn", phát huy tối đa khả năng của gần 1 triệu doanh nghiệp và 5 triệu hộ kinh doanh. Ông nhấn mạnh, cần xác định rõ nhiệm vụ của từng bên, từ Nhà nước, chính quyền địa phương đến doanh nghiệp và người dân trong việc triển khai các nghị quyết.

Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ ngành, địa phương thường xuyên gặp gỡ doanh nghiệp để giải quyết khó khăn, vướng mắc trong vòng 2 tuần. "Được hay không được thì phải nói, giải quyết đến đâu thông báo đến đấy chứ không chỉ trong nội bộ, cứ ỉm đi là không được", ông khẳng định.

Ngân hàng Nhà nước và các bộ ngành liên quan cần rà soát chính sách tiền tệ, tài khóa, nguyên vật liệu và xây dựng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp. "Khi người mới ốm chữa rất đơn giản nhưng để bệnh nặng lên sẽ vừa mất thời gian, vừa phải thuốc nhiều hơn, chi phí, nằm viện, tốn kém nhiều hơn", Thủ tướng ví von, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hỗ trợ kịp thời, linh hoạt.