Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh, dự án đã được nghiên cứu và chuẩn bị trong thời gian dài, tham khảo kinh nghiệm từ nhiều quốc gia có hệ thống đường sắt tốc độ cao phát triển. Dự án được thiết kế nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải, kết nối các vùng kinh tế trọng điểm, đồng thời bảo đảm quốc phòng - an ninh.

Quy hoạch phát triển đường sắt đến năm 2030, tầm nhìn 2050, xác định tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - TP.HCM dài 1.541 km là trục chính. Tuyến này sẽ khởi công vào năm 2027. Ngoài ra, các đoạn Lạng Sơn - Hà Nội và TP.HCM - Cần Thơ, với tổng chiều dài 330 km, sẽ là đường sắt tiêu chuẩn, dự kiến hoàn thành trước năm 2030.

Nghị quyết yêu cầu Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng trong giai đoạn khả thi, bao gồm các yếu tố rủi ro, nguồn vốn đầu tư, và khả năng hoàn trả vốn. Quốc hội cũng nhấn mạnh cần bổ sung đánh giá tác động đến bội chi ngân sách, nợ công và khả năng trả nợ của Nhà nước trong trung và dài hạn.

Về hiệu quả kinh tế - xã hội, dự án được dự báo mang lại nhiều lợi ích gián tiếp, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và kết nối vùng. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu khai thác, doanh thu chủ yếu đủ bù đắp chi phí vận hành, bảo trì. Do đó, cần có sự hỗ trợ từ nguồn vốn sự nghiệp kinh tế để duy trì hệ thống đường sắt.

Quốc hội cũng đồng ý áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù để đảm bảo tính khả thi của dự án. Các chính sách này bao gồm phát triển công nghiệp, chuyển giao công nghệ, và đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu vận hành, khai thác đường sắt tốc độ cao.

Dự án được triển khai qua ba giai đoạn trung hạn với tổng nhu cầu vốn lớn. Giai đoạn 2021-2025, dự kiến sử dụng 538 tỷ đồng cho công tác chuẩn bị. Giai đoạn 2026-2030 và 2031-2035 lần lượt cần 841.707 tỷ đồng và 871.302 tỷ đồng để thực hiện xây dựng và vận hành các tuyến chính.

Nghị quyết giao Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết, đồng thời trình Quốc hội xem xét bổ sung các cơ chế cần thiết trong quá trình thực hiện. Việc triển khai thành công dự án không chỉ nâng cao năng lực vận tải mà còn góp phần đưa ngành giao thông Việt Nam tiến gần hơn tới chuẩn mực quốc tế.