'Thanh tra đi đến đâu, hàng hóa bị giấu sạch đến đó'

Sáng 22/5, tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi), đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nhận định dự luật chú trọng kiểm soát nguy cơ lạm quyền, tiêu cực trong lực lượng thanh tra, nhưng chưa đưa ra biện pháp cụ thể để tăng quyền chủ động, giúp hoạt động thanh tra hiệu quả hơn.

Bà Lan cho rằng, "cơ chế hiện hành đang trói tay trói chân thanh tra, nhất là trong những vụ việc cần hành động bất ngờ như kiểm tra sữa giả, thuốc giả, thực phẩm chức năng giả". Theo nữ đại biểu, việc thanh tra phải tuân theo kế hoạch định sẵn và được công khai từ đầu năm, đồng thời phải báo trước cho đối tượng được thanh tra, đã làm mất đi yếu tố bất ngờ, vốn là "yếu tố sống còn trong các vụ thanh tra hàng giả". Thực tế cho thấy thời gian qua, "thanh tra đi đến đâu, hàng hóa bị giấu sạch đến đó", gây khó khăn trong việc bắt quả tang các hành vi vi phạm.

Ngoài ra, bà Lan còn chỉ ra thực trạng vi phạm hành chính không được xử lý triệt để. Nhiều cá nhân, tổ chức sau khi bị xử phạt hành chính thì không thực hiện nghĩa vụ nộp phạt, thậm chí tái hoạt động với cơ sở mới mà không gặp trở ngại từ chế tài hiện hành. Từ đó, bà kiến nghị sửa luật theo hướng tăng quyền chủ động cho lực lượng thanh tra, đặc biệt trong các trường hợp cần kiểm tra đột xuất.

Đại biểu Đoàn Thị Lê An, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Cao Bằng, không đồng ý với quy định yêu cầu "kế hoạch thanh tra phải lấy ý kiến Thanh tra Chính phủ và báo cáo Chủ tịch UBND cấp tỉnh trước khi ban hành". Bà nhận định, quy trình này không phù hợp với tinh thần phân cấp và phân quyền trong cải cách hành chính hiện nay. Theo bà, Chính phủ đã ban hành định hướng công tác thanh tra hàng năm, các tỉnh chỉ cần căn cứ tình hình để phê duyệt kế hoạch thanh tra là đủ. Việc lấy ý kiến thêm sẽ làm tăng thủ tục không cần thiết, do đó bà đề nghị chỉnh sửa quy định để đảm bảo tính chủ động cho địa phương.

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu cũng bày tỏ lo ngại về thời gian thanh tra kéo dài. Theo dự thảo luật, thời hạn thanh tra của Thanh tra Chính phủ không quá 60 ngày làm việc; trường hợp phức tạp có thể gia hạn một lần không quá 30 ngày; nếu đặc biệt phức tạp, có thể gia hạn thêm lần thứ hai, cũng không quá 30 ngày, nâng tổng thời gian lên tới 120 ngày làm việc.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng thời gian thanh tra như vậy là quá dài và không cần thiết. Đại biểu Mai Văn Hải, Phó trưởng đoàn đại biểu tỉnh Thanh Hóa, cũng đồng tình, cho rằng điều này sẽ ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp bị thanh tra. Ông nhấn mạnh, "đặc biệt với thanh tra liên quan đến đơn thư khiếu nại, tố cáo thì việc xác minh, kết luận cần càng nhanh càng tốt, tránh gây kéo dài, ảnh hưởng tâm lý và hoạt động của tổ chức, cá nhân".

Đại biểu Hải cũng lưu ý, sau khi hệ thống cơ quan thanh tra được sắp xếp, tinh gọn, các cơ quan thanh tra cấp bộ và sở không còn, nhưng các đơn vị này vẫn phải tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Vì vậy, cần có quy định rõ ràng để đảm bảo khi phát sinh vụ việc, các bộ, sở vẫn có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra, xác minh và kết luận kịp thời.