Sửa đổi Hiến pháp 2013: Tăng cường hiệu lực bộ máy, xây dựng chính quyền địa phương

Đây là bước đi quan trọng nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.​

Phạm vi sửa đổi giới hạn, tập trung vào các nội dung trọng yếu

Theo tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này mang tính giới hạn, dự kiến chỉ liên quan đến khoảng 8 trong tổng số 120 điều của Hiến pháp năm 2013. Các nội dung sửa đổi tập trung vào hai nhóm chính:​

1. Tăng cường vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội: Sửa đổi nhằm đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy; nêu cao vai trò, trách nhiệm, tính chủ động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong việc tập hợp các giai cấp, tầng lớp trong xã hội; bảo đảm hướng mạnh về cơ sở, bám sát địa bàn.​
2. Hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp: Sửa đổi các quy định tại Chương IX của Hiến pháp 2013 để thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, đồng thời có quy định chuyển tiếp để bảo đảm chính quyền địa phương hoạt động thông suốt, không gián đoạn, phù hợp với lộ trình dự kiến sắp xếp, sáp nhập.​

Hình thức sửa đổi thông qua Nghị quyết của Quốc hội

Do phạm vi sửa đổi mang tính giới hạn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội xác định hình thức văn bản để sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp lần này là Nghị quyết của Quốc hội. Hình thức này đã được áp dụng tại các lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1988, 1989 và 2001.​

Thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung Hiến pháp

Để tổ chức soạn thảo dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013 và thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013. Ủy ban này do Chủ tịch Quốc hội làm Chủ tịch, với thành phần gồm đại diện lãnh đạo các cơ quan, tổ chức ở trung ương.​

Lấy ý kiến Nhân dân và hoàn thiện dự thảo Nghị quyết

Ủy ban dự thảo sẽ tổ chức nghiên cứu, xây dựng dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013; tổ chức lấy ý kiến Nhân dân và tiếp thu ý kiến đóng góp của Nhân dân, các ngành, các cấp để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, trình Quốc hội xem xét, thông qua ngay tại Kỳ họp thứ 9.​

Tiến độ thực hiện và hiệu lực thi hành

Để đảm bảo tiến độ, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp và các luật, nghị quyết có liên quan phải được hoàn thành trước ngày 30/6/2025 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013, Ủy ban dự thảo sẽ tiến hành công bố lấy ý kiến Nhân dân, các ngành, các cấp về dự thảo Nghị quyết, đồng thời trình Quốc hội thảo luận, cho ý kiến lần đầu về dự thảo Nghị quyết.

Trên cơ sở ý kiến góp ý của Nhân dân, các ngành, các cấp và ý kiến thảo luận của các đại biểu Quốc hội, Ủy ban dự thảo và các cơ quan, tổ chức liên quan sẽ tổ chức nghiên cứu, giải trình, tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết và trình Quốc hội thảo luận, cho ý kiến lần hai, trước khi thông qua trước ngày 30/6/2025.​

Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là bước đi quan trọng nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp cơ quan của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ; hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn.​