Ra đời Cổng Pháp luật Quốc gia để người dân tiếp cận, giám sát chính sách pháp luật

Từ nền tảng công nghệ đến cốt lõi thể chế

Trong kỷ nguyên số, phổ biến và minh bạch hóa pháp luật không còn là nhiệm vụ đơn tuyến của cơ quan công quyền, mà là yêu cầu cốt lõi để kiến tạo Nhà nước pháp quyền hiện đại, liêm chính và hành động.

Cổng Pháp luật Quốc gia được xây dựng để đáp ứng chính xác yêu cầu đó – một nền tảng số tích hợp, đồng bộ và mở rộng, giúp mọi cá nhân, tổ chức tiếp cận, tra cứu, phản hồi và giám sát pháp luật một cách thuận tiện, minh bạch, trên nhiều thiết bị và nền tảng.

Thay vì gửi văn bản hay đến trực tiếp các cơ quan, hiện nay người dân, doanh nghiệp có thể chủ động kết nối với hệ thống pháp luật chỉ bằng vài thao tác trên máy tính, điện thoại hoặc máy tính bảng. Đây là bước chuyển từ “xin – cho” sang “tìm – hiểu – phản hồi” – khởi đầu cho một mô hình tiếp cận pháp luật lấy người dân làm trung tâm.

Chức năng toàn diện, vận hành liên ngành

Với địa chỉ chính thức https://phapluat.gov.vn, Cổng Pháp luật Quốc gia tích hợp cơ sở dữ liệu văn bản quy phạm pháp luật, bản hợp nhất, thông tin chính sách, đồng thời tiếp nhận và xử lý phản ánh, kiến nghị từ người dân, tổ chức.

Đặc biệt, nền tảng này đóng vai trò như một kênh phản biện xã hội trực tuyến khi phối hợp cùng Cổng Thông tin điện tử Chính phủ để lấy ý kiến rộng rãi cho các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.

Việc ứng dụng chatbot AI hỗ trợ tra cứu, tích hợp chuyên mục “Tin tức” cập nhật hoạt động thể chế, cũng như kết nối dịch vụ công trực tuyến như xác minh văn bản, góp ý chính sách… cho thấy đây là nền tảng vận hành theo mô hình đa chiều – nơi dữ liệu, người dân và chính sách tương tác trực tiếp.

Tính chính thống, số hóa, thân thiện

Chỉ trong hai ngày đầu sau lễ khai trương, Cổng đã ghi nhận hơn 13.000 lượt truy cập và 5.400 tài khoản đăng ký – con số cho thấy nhu cầu bức thiết về một kênh pháp lý tin cậy trong xã hội hiện đại.

Một trong những ưu điểm lớn nhất của Cổng Pháp luật Quốc gia là tính chính thống và tin cậy. Mọi dữ liệu đều được cập nhật từ các nguồn hợp pháp, được kiểm duyệt bởi cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm chính xác và kịp thời.

Thiết kế tối giản, hướng tới trải nghiệm người dùng đại chúng, hỗ trợ tìm kiếm thông minh theo từ khóa, lĩnh vực, cơ quan ban hành, tình trạng hiệu lực, hoặc loại văn bản ... là điểm cộng giúp người dân dễ dàng tiếp cận nội dung pháp luật.

Cùng với đó, việc cung cấp bản hợp nhất văn bản pháp luật – tổng hợp các lần sửa đổi, bổ sung – đã loại bỏ đáng kể sự chồng chéo và rối rắm thường gặp trong hệ thống pháp luật hiện hành.

Điểm nghẽn kỹ thuật và thách thức vận hành

Tuy nhiên, một số thách thức vẫn hiện hữu. Tốc độ cập nhật văn bản chưa đồng đều do phụ thuộc vào tiến độ phối hợp liên ngành.

Mức độ tương tác với người dân – đặc biệt trong mục góp ý chính sách – còn hạn chế cả về công cụ lẫn giao diện. Người cao tuổi, người ở vùng sâu vùng xa hoặc không quen sử dụng công nghệ vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận.

Đặc biệt, hệ thống hiện chưa có chức năng tự động cảnh báo thay đổi pháp lý trong lĩnh vực người dùng quan tâm – một tính năng thiết yếu để phục vụ tốt hơn doanh nghiệp và tổ chức trong bối cảnh hệ thống pháp luật nhiều biến động.

Góc nhìn quốc tế

So với nhiều quốc gia đang triển khai chính phủ điện tử mạnh như Estonia, Singapore hay Hàn Quốc, Việt Nam đang đi đúng hướng khi xây dựng Cổng Pháp luật Quốc gia như một nền tảng tích hợp đa dịch vụ pháp lý trong môi trường số.

Tại Estonia, mọi người dân có thể tra cứu luật, nộp phản ánh, thậm chí ký văn bản điện tử có giá trị pháp lý chỉ trong vài thao tác nhờ hệ thống tích hợp căn cước số quốc gia.

Ở Singapore, nền tảng "Singapore Statutes Online" không chỉ cung cấp văn bản mà còn có chức năng cảnh báo pháp lý theo ngành nghề, điều mà Cổng Pháp luật Việt Nam hiện vẫn đang nghiên cứu triển khai.

Dù còn khoảng cách về mức độ tự động hóa và cá nhân hóa dữ liệu, Việt Nam đã đạt những bước tiến quan trọng về đồng bộ dữ liệu và công khai quy trình làm luật.

Việc so sánh này không nhằm tạo áp lực, mà để định hình rõ đích đến: một nền tảng pháp luật số thực sự thông minh, có khả năng “gợi ý pháp luật” như các nền tảng công nghệ gợi ý nội dung – giúp người dân không chỉ tra cứu, mà còn hiểu và hành xử pháp lý một cách chuẩn mực, chủ động, đồng thời đặt ra bài toán và mục tiêu rõ ràng cho Việt Nam trong việc hoàn thiện và phát triển nền tảng pháp lý số trong tương lai gần.

Tổ chức vận hành đồng bộ và chuyên trách

Để bảo đảm hệ thống vận hành hiệu quả, Bộ Tư pháp đã xác định rõ cơ chế tổ chức với sự phối hợp liên ngành chặt chẽ.

Trong đó, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đóng vai trò chủ trì toàn diện, chịu trách nhiệm nội dung, quản lý và điều phối các hoạt động của Cổng.

Cục Công nghệ thông tin chịu trách nhiệm về hạ tầng kỹ thuật, bảo mật hệ thống và vận hành các mô đun trí tuệ nhân tạo phục vụ tra cứu pháp luật.

Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật tập trung vào nâng cao chất lượng dữ liệu, bảo đảm tính chính xác và đầy đủ của văn bản pháp luật.

Song song đó, Báo Pháp luật Việt Nam phụ trách chuyên mục “Tin tức”, cập nhật hoạt động thể chế và các chính sách pháp lý mới; trong khi Cục Kế hoạch – Tài chính đảm nhận vai trò thẩm định, đề xuất đầu tư và định hướng phát triển hạ tầng.

Đặc biệt, sự đồng hành của các doanh nghiệp công nghệ – với vai trò cung cấp API, giải pháp xác thực định danh và chatbot pháp lý – đã góp phần hoàn thiện hệ sinh thái số phục vụ pháp luật một cách linh hoạt, bảo đảm cả độ sâu về nội dung và chiều rộng về ứng dụng.

Chiến lược tương lai

Tầm nhìn của Cổng không dừng lại ở kho lưu trữ, mà hướng tới trở thành nền tảng pháp lý số quốc gia – nơi dữ liệu, công nghệ và thể chế hội tụ để phục vụ quản trị hiện đại.

Đầu tư vào AI để gợi ý chính sách theo lĩnh vực quan tâm, cảnh báo sớm rủi ro pháp lý, hoặc hỗ trợ hành vi tuân thủ của doanh nghiệp… là những mục tiêu thực tế và cần thiết trong giai đoạn tới.

Tạo dựng “bộ chỉ số đo lường mức độ quan tâm pháp luật” trong xã hội, mở rộng tổ công tác chuyên trách xử lý phản ánh pháp lý, và thiết lập kênh phối hợp định kỳ với Cổng Thông tin Chính phủ sẽ giúp nền tảng này không chỉ lan tỏa về mặt kỹ thuật, mà còn khẳng định vị thế về mặt thể chế.

Kết luận

Cổng Pháp luật Quốc gia là minh chứng cho sự thay đổi cách thức Nhà nước thực hiện chức năng pháp quyền trong thời đại số. Không còn là nơi công bố thụ động văn bản, mà trở thành trụ cột chủ động phục vụ xã hội – một điểm đến mặc định cho người dân, doanh nghiệp và tổ chức khi cần đến pháp luật.

Nếu được đầu tư đồng bộ, nâng cao trải nghiệm người dùng và gắn với các chỉ tiêu quản trị quốc gia, Cổng Pháp luật Quốc gia sẽ không chỉ là sản phẩm công nghệ, mà là biểu tượng số cho tinh thần thượng tôn pháp luật trong kỷ nguyên quản trị hiện đại.