Đề xuất thay đổi: Người dân đi công chứng hồ sơ văn bản cần biết
Bộ Tư pháp cho biết Nghị định 23/2015/NĐ-CP về chứng thực đã bộc lộ nhiều bất cập. Dự thảo sửa đổi được trình Chính phủ nhằm tháo gỡ vướng mắc, giảm tải cho cấp cơ sở và phù hợp tiến trình chuyển đổi số.
Tại buổi họp báo định kỳ của Bộ Tư pháp, ông Lê Văn Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp, cho biết Nghị định số 23/2015/NĐ-CP của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, giao dịch đã bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt trong công tác chứng thực hành chính.
Nhiều quy định không còn phù hợp với thực tiễn
Theo ông Tuấn, sau gần 10 năm thi hành, Nghị định 23/2015/NĐ-CP đã góp phần quan trọng trong cải cách thủ tục hành chính, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động chứng thực. Tuy nhiên, trước yêu cầu mới của chuyển đổi số và mô hình chính quyền địa phương hai cấp, một số quy định đã trở nên lạc hậu.
Nhiều thủ tục như chứng thực sơ yếu lý lịch, yêu cầu nộp bản giấy hoặc xác minh nhân thân dù công dân đã có căn cước công dân gắn chip, định danh điện tử vẫn được thực hiện theo phương thức truyền thống. Thực tế này gây tốn thời gian, chi phí và tạo áp lực cho cấp xã – nơi trực tiếp thực hiện phần lớn hồ sơ chứng thực.
Hiện Chủ tịch UBND cấp xã vẫn là người được giao thẩm quyền chứng thực. Tuy nhiên, khối lượng công việc hành chính lớn, trong khi công chức tư pháp – hộ tịch mới là người có chuyên môn trực tiếp, khiến quy định này thiếu tính thực tiễn và khó triển khai linh hoạt.
Đề xuất sửa đổi theo hướng linh hoạt, phân quyền rõ ràng
Theo dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 23/2015/NĐ-CP, Bộ Tư pháp đề xuất chuyển quyền chứng thực cho Chủ tịch UBND xã, đồng thời cho phép ủy quyền hoặc phân công cho công chức tư pháp – hộ tịch hoặc cơ quan chuyên môn của UBND xã trực tiếp thực hiện.
Đặc biệt, dự thảo cũng đề xuất trao quyền cho UBND cấp tỉnh được xem xét chuyển giao thẩm quyền chứng thực từ cấp xã sang tổ chức hành nghề công chứng tại những địa bàn có điều kiện thuận lợi. Cách làm này vừa giảm tải cho chính quyền cấp cơ sở, vừa khuyến khích xã hội hóa dịch vụ công chứng, bảo đảm tính minh bạch và thuận tiện cho người dân.
Hướng tới nền hành chính chứng thực điện tử
Theo định hướng của Bộ Tư pháp, việc sửa đổi Nghị định 23 không chỉ giải quyết vướng mắc trong tổ chức thực hiện mà còn nhằm xây dựng cơ chế chứng thực điện tử, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, định danh và xác thực điện tử.
Khi được ban hành, Nghị định sửa đổi sẽ góp phần đơn giản hóa thủ tục, giảm giấy tờ, giúp người dân có thể thực hiện chứng thực nhanh gọn, minh bạch và an toàn trong môi trường số.
Việc sửa đổi Nghị định 23/2015/NĐ-CP là bước đi cần thiết trong hoàn thiện thể chế hành chính và thực thi nguyên tắc phân cấp, ủy quyền theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Về bản chất, chứng thực là hoạt động quản lý nhà nước, trong khi công chứng là dịch vụ công mang tính nghề nghiệp – xã hội hóa. Do đó, việc dự thảo đề xuất chuyển thẩm quyền chứng thực cho địa bàn có tổ chức hành nghề công chứng phát triển là phù hợp xu hướng xã hội hóa dịch vụ công, vừa giảm tải cho cơ quan hành chính, vừa nâng cao chất lượng phục vụ.
Bên cạnh đó, cho phép Chủ tịch UBND xã ủy quyền cho công chức tư pháp – hộ tịch thực hiện chứng thực là cách làm hợp pháp, đúng tinh thần Luật Cán bộ, công chức, bảo đảm tính linh hoạt mà không vi phạm nguyên tắc thẩm quyền hành chính.
Đặc biệt, định hướng xây dựng nền tảng chứng thực điện tử sẽ là bước chuyển mang tính đột phá, khi người dân có thể xác nhận giấy tờ, chữ ký hoặc hợp đồng qua hệ thống số, gắn liền với mã định danh cá nhân và dữ liệu quốc gia về dân cư.
