Cách tính mới để biết số tiền mình bị đánh thuế thu nhập cá nhân

Tham khảo kinh nghiệm quốc tế để điều chỉnh biểu thuế

Theo Bộ Tài chính, khoản 2 Điều 22 Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) quy định áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần cho thu nhập từ tiền lương, tiền công, hiện có 7 bậc thuế gồm: 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35%.

Tuy nhiên, qua thực tế triển khai, nhiều ý kiến cho rằng biểu thuế lũy tiến từng phần hiện hành còn bất hợp lý khi có quá nhiều bậc, khoảng cách giữa các bậc quá hẹp, khiến người dân dễ bị “nhảy bậc” khi tổng hợp thu nhập cuối năm, làm số thuế phải nộp tăng, dù phần chênh lệch không nhiều nhưng lại phát sinh thêm thủ tục quyết toán thuế.

Việc áp dụng thuế suất lũy tiến từng phần là chính sách phổ biến toàn cầu, hướng đến đảm bảo tính công bằng theo chiều dọc trong chính sách thuế, tức là "số thuế phải trả tăng theo sự gia tăng thu nhập". Tuy nhiên, cách thiết kế biểu thuế tùy thuộc vào định hướng chính sách thuế TNCN của từng quốc gia. Một xu hướng chung gần đây là đơn giản hóa biểu thuế thông qua việc giảm số bậc thuế.

Nghiên cứu của Bộ Tài chính cho thấy, mức thuế suất cao nhất trong biểu thuế TNCN của một số quốc gia đang có xu hướng điều chỉnh tăng. Năm 2024, Phần Lan tăng thuế suất cao nhất từ 57% lên 57,3%, Lithuania từ 20% lên 32%, Mauritius từ 15% lên 20%. Một số nước châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc áp dụng mức thuế tối đa 45%, Malaysia là 30%, còn Philippines và Indonesia là 35%. Bên cạnh đó, một số nước có mức thuế thấp nhất là 0%, như Malaysia, Algeria và Ấn Độ.

Số bậc thuế của các nước cũng khác nhau, phụ thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội và định hướng chính sách thuế của mỗi nơi. Tại châu Á, trong số các quốc gia được nghiên cứu, số bậc thuế dao động từ 5 đến 13 bậc. Cụ thể, có 3 nước áp dụng 7 bậc, 2 nước áp dụng 5 bậc và 2 nước áp dụng 8 bậc. Singapore là quốc gia có số bậc nhiều nhất, với 13 bậc. Ở các khu vực khác như châu Âu, Bắc Mỹ và châu Úc, đa số các quốc gia áp dụng từ 5 đến 6 bậc. Hoa Kỳ áp dụng 7 bậc thuế, trong khi Albania là nước có ít bậc thuế nhất, chỉ 2 bậc.

Qua rà soát cơ cấu biểu thuế hiện hành và đánh giá xu hướng cải thiện mức sống dân cư, Bộ Tài chính nhận định có thể nghiên cứu cắt giảm số bậc thuế xuống mức phù hợp hơn. Đồng thời, cơ quan này cũng đề xuất xem xét việc nới rộng khoảng cách thu nhập giữa các bậc để tăng khả năng điều tiết thuế với người có thu nhập cao. Việc này nhằm đơn giản hóa, giảm số bậc thuế, tạo thuận lợi cho công tác kê khai, nộp thuế.

Hai phương án được đưa ra để cải cách biểu thuế

Theo Bộ Tài chính, việc rút gọn số lượng bậc thuế sẽ giúp đơn giản hóa công tác quản lý và tính thuế, đồng thời phù hợp với xu hướng cải cách thuế TNCN trên thế giới. Hai phương án đang được đưa ra đều đáp ứng mục tiêu giảm số bậc thuế và điều chỉnh mức thu nhập tính thuế tại các bậc theo các mốc số chẵn, tuy nhiên, mức độ tác động của mỗi phương án là khác nhau.

Với phương án 1, những cá nhân có thu nhập tính thuế ở bậc 1 hiện nay sẽ không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, khi điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, người ở bậc 1 vẫn sẽ được giảm thuế. Các cá nhân đang nộp thuế từ bậc 2 trở lên sẽ được giảm thuế so với hiện tại. Ví dụ, cá nhân có thu nhập tính thuế 10 triệu đồng/tháng sẽ được giảm 250.000 đồng/tháng; thu nhập tính thuế 30 triệu đồng/tháng sẽ được giảm 850.000 đồng/tháng; thu nhập tính thuế 40 triệu đồng/tháng sẽ được giảm 750.000 đồng/tháng; còn thu nhập tính thuế 80 triệu đồng sẽ được giảm 650.000 đồng/tháng.

Trong khi đó, phương án 2 cũng giúp giảm thuế tương đương phương án 1 đối với cá nhân có thu nhập tính thuế từ 50 triệu đồng/tháng trở xuống. Tuy nhiên, với những người có thu nhập tính thuế trên 50 triệu đồng/tháng, mức giảm sẽ lớn hơn so với phương án 1. Do đó, số thu ngân sách nhà nước theo phương án này sẽ giảm nhiều hơn so với phương án 1.