Bồi đắp đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ-kỳ 3: Khắc ghi lịch sử, vươn ra biển lớn

Nếu lịch sử có hương thơm, thì đó là hương nhang khói trong những ngày tưởng nhớ

Đất nước và nhân dân ta không bao giờ quên công ơn của thế hệ cha anh - những người đã dâng hiến máu thịt của mình để Tổ quốc được trọn vẹn hoà bình, hạnh phúc. Họ đã khom lưng, cúi gối đi trong bóng tối để ngày nay chúng ta được thẳng lưng ngắm nhìn bầu trời tự do. Những anh hùng liệt sĩ khi còn sống họ có khát khao được sống hay không? Chắc chắn không ai là không khát khao được sống, nhưng khát khao ấy còn mãnh liệt hơn nữa khi họ sẵn sàng chết để thế hệ sau được sống - sống một cách đàng hoàng, sống với tư cách là công dân của một đất nước độc lập. Những người chiến sĩ với đầy đủ cung bậc cảm xúc của một người bình thường, họ cũng có lúc sợ hãi, có lúc yếu mềm nhưng những cảm xúc đó không chiến thắng nổi ý chí quyết tâm và trái tim sắt đá vì tự do của họ và của cả dân tộc.

“Bàn giao nguyên vẹn cái cơ đồ, cái giang sơn Việt Nam cho thế hệ tương lai là trách nhiệm của chúng mình, của thế hệ thanh niên đang sống và chiến đấu chống Mỹ này. Hãy học cho giỏi và ngoan, chuẩn bị tiếp nhận cái gia sản quý báu mà bằng máu, bằng sinh mệnh các anh đã hy sinh để giành giật lấy nó”. Đây là những dòng chia sẻ trong nhật ký mà liệt sĩ - anh hùng lực lượng vũ trang Vũ Xuân viết cho em gái của mình ngày 01/05/1969. Hơn 10 năm trong quân ngũ trải qua hàng trăm trận đánh ác liệt ở các chiến trường Trường Sơn, Lào, Campuchia và miền Tây Nam Bộ; anh đã hy sinh năm 1974 khi mới 28 tuổi. Trong cuốn nhật ký luôn là một Vũ Xuân nhiệt huyết, sống có lý tưởng, mục đích, luôn nhắc nhở đồng đội và cũng là tự nhắc mình để có tất cả phải có những con người dám cống hiến và hy sinh.

“Ít năm sau hết chiến tranh, nếu còn sống ước vọng của mình là được đến những nơi chưa đến, về già làm ông giáo truyền đạt lại những điều mà xã hội đã dạy khôn mình cho lũ trẻ mới lớn. Mình sẽ dạy cho chúng nó trước hết là lòng yêu Tổ quốc, lòng nhân đạo, giá trị tinh thần cuộc sống, ý nghĩa cuộc sống mà chúng đang sống, dạy chúng làm người”… Còn hàng nghìn, hàng vạn những trang viết như vậy đã đi qua chiến tranh. Và dù là cảm xúc vui, buồn, nhớ nhung hay thậm chí là sợ hãi; dù được đóng cẩn thận, được trang trí tỉ mỉ hay đơn giản chỉ là những trang giấy viết vội…thì tất cả đều mộc mạc và chân thực như thanh xuân đầy nhựa sống của hàng triệu người con ưu tú đã ngã xuống và hy sinh một phần máu thịt cho Tổ quốc. Hòa bình đẹp lắm, vì hòa bình hôm nay có màu sắc – màu của lá cờ đỏ sao vàng!

Những người trẻ hôm nay - phải luôn hứa với lòng mình: trân trọng lịch sử, biết ơn và thấu hiểu quá khứ, vì sẽ không hiểu hiện tại đang làm gì và không có định hướng đến tương lai. “Thế hệ trẻ đừng làm hoen ố máu của những người đi trước” - đây chính lý tưởng sống của thanh niên, cần làm gì để cống hiến cho Tổ quốc, để trở thành người công dân có ích cho xã hội, xây dựng nước nhà phồn thịnh, xứng đáng với những gì mà thế hệ trước đã trao cho chúng ta. Anh linh các anh hùng liệt sĩ, tai mắt của nhân dân, trái tim của những người đảng viên cộng sản trong sáng sẽ luôn dõi theo, ủng hộ cho thế hệ trẻ.

Đại hội Đại biểu Toàn quốc Đoàn Thanh niên Cộn sản Hồ Chí Minh lần thứ 12 đã xác định mục tiêu tiếp tục kiên định và tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh thiếu niên. Để lật tẩy âm mưu của thế lực thù địch, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng mới, công tác bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ cần được quan tâm nhiều hơn nữa và có những giải pháp đồng bộ.

Một là, công tác chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, lành mạnh cho thanh niên cần đẩy mạnh thường xuyên hơn nữa. Đây là giải pháp cơ bản nhằm biến đổi về chất từ thanh niên trẻ tuổi thành nhân cách xã hội chủ nghĩa. Theo đó, tiếp tục quan tâm giáo dục về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, nhằm hình thành ở thanh niên thế giới quan, phương pháp luận đúng đắn. Chú trọng giáo dục cho họ ý thức tuân thủ pháp luật; nhận thức đúng các giá trị chân, thiện, mỹ, những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc. “Thanh niên học sử để có thể làm nên lịch sử”. Vì vậy, tích cực lồng ghép giáo dục đạo đức cách mạng thông qua các môn học như: lịch sử, đạo đức, giáo dục công dân, địa lý, văn học… giáo dục thế hệ trẻ tin tưởng vào bản chất, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, có lối sống lành mạnh, tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; khơi dậy tình yêu nước, lòng tự tôn dân tộc.

Hai là, kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên. Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng cùng chăm lo rèn luyện lối sống trong sáng, lành mạnh cho thế hệ trẻ. Gia đình là nơi lưu giữ các giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc, là nơi mà tình yêu quê hương, đất nước, yêu thương con người được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác mà ông bà, cha mẹ chính là người làm gương về đạo đức. Nhà trường - gia đình thứ hai, một xã hội thu nhỏ với thế hệ thanh niên sẽ không chỉ là nơi dạy kiến thức mà còn là nơi dạy cách làm người. Cấp uỷ đảng, chính quyền, mặt trận, đoàn thể tại các cơ sở cần nâng cao vai trò của mình và tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng để thu hút, rèn luyện thanh niên theo các chuẩn mực đạo đức cách mạng, kịp thời uốn nắn những thiếu sót, lệch chuẩn trong đời sống xã hội.

Ba là, đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục lý tưởng cách mạng, lối sống cho thanh niên. Cần xây dựng nội dung giáo dục đạo đức cách mạng bảo đảm thiết thực, hiệu quả, phù hợp với nội dung học tập trên ghế nhà trường. Chú trọng giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật; lối sống nhân ái, bao dung, trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng xã hội và đất nước; gắn giáo dục lý luận chính trị với giáo dục nhân cách. Giáo dục đạo đức cách mạng theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học, tăng cường các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, các hoạt động tuyên truyền ngoại khoá, các câu lạc bộ văn hoá, thể thao…

Bốn là, đa dạng hóa các hình thức tổ chức giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Tổ chức đa dạng các cuộc thi tìm hiểu, tọa đàm, seminar, triển lãm hình ảnh, thi thuyết trình… với nhiều hình thức phong phú; đồng thời kết hợp tổ chức cho thanh niên tham quan học tập tại bảo tàng, di tích lịch sử, những địa chỉ đỏ của địa phương. Xây dựng các chuyên mục, chuyên đề trên các bản tin, tập san, tài liệu sinh hoạt chi đoàn, website của trường. Tổ chức thêm nhiều cuộc thi sáng tác, thi kể chuyện, các hoạt động biểu diễn văn nghệ nhân các ngày lễ kỷ niệm lớn của đất nước.

Năm là, phát huy vai trò tự học tập, tự tu dưỡng đạo đức, lối sống của thanh niên. Trước hết phải hình thành cho thanh niên nhu cầu, động cơ phấn đấu, rèn luyện đúng đắn, làm cho họ có ý thức tự rèn luyện, ham học hỏi, vươn lên tự khẳng định mình. Bên cạnh đó, thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đánh giá kết quả, định hướng phấn đấu cho thanh niên. Quan tâm đáp ứng những nhu cầu chính đáng của thế hệ trẻ về vật chất, tinh thần từ đó tạo điều kiện tốt để thanh niên rèn luyện đạo đức cách mạng. Mỗi cá nhân thanh niên cần không ngừng rèn luyện bản lĩnh chính trị, có cho mình những “kháng thể” trước mọi luận điệu xuyên tạc lịch sử, xuyên tạc đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước và tỉnh táo trước thông tin giả, tin xấu độc trên không gian mạng.

Mục đích cuối cùng chúng ta cần phải đạt tới đó là trang bị cho thanh niên một thế giới quan cách mạng, một phương pháp lý luận khoa học xã hội chủ nghĩa, xây dựng cho thanh niên động cơ và thái độ học tập, làm việc, ứng xử đúng đắn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; có “kháng thể”, “miến dịch” trước mọi biểu hiện sai trái thù địch, đặc biệt là chủ nghĩa cá nhân; tăng cường giáo dục lí tưởng, đạo đức cách mạng cho thanh niên ở cả ba môi trường: gia đình, nhà trường và xã hội. Để triển khai hoạt động giáo dục này có hiệu quả, chúng ta cần thực hiện các biện pháp trên một cách đồng bộ.

Như vậy, vũ khí bảo vệ Tổ quốc không chỉ là súng ống đạn dược mà còn là những giá trị của lịch sử dân tộc. “Chiến tranh không đáng sợ, chỉ sợ người trẻ quên mất đất nước”. Thế hệ sau phải luôn sống xứng đáng với những đóng góp và hy sinh của thế hệ cha anh; khắc ghi lịch sử nước nhà trong tim – để biết ơn, để tự hào và để cố gắng. Tiếp thu tư tưởng, niềm tin của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như những chính sách của Đảng, Nhà nước về thế hệ trẻ; giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên hiện nay chính là quá trình kết hợp giữa giáo dục và tự giáo dục. Mỗi thanh niên phải xác định rõ trách nhiệm của mình: phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, sống có lý tưởng, có hoài bão, nhận diện và đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái thù địch. Thế hệ trẻ cần tự giác rèn luyện, vượt qua những cám dỗ tiêu cực, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, thực dụng. Và trên hết phải tự tin vào chính mình, thêm yêu quê hương đất nước, giữ vững lập trường và lý tưởng trong cuộc sống, vào các giá trị chân, thiện, mỹ; để trở thành chủ nhân thực sự đưa nước nhà vững bước hội nhập vươn ra biển lớn.