Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi: Ai được lợi, ai chịu thêm gánh nặng?

Sửa đổi toàn diện quy định về cá nhân kinh doanh

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) gồm 4 chương, 29 điều, quy định cụ thể về người nộp thuế, thu nhập chịu thuế, miễn giảm thuế và căn cứ tính thuế.

Một trong những điểm đáng chú ý là bổ sung và điều chỉnh quy định về thuế TNCN đối với cá nhân kinh doanh.

Theo đó, mức doanh thu không phải nộp thuế TNCN được giữ ở ngưỡng 200 triệu đồng/năm, đồng bộ với Luật Thuế giá trị gia tăng vừa được Quốc hội thông qua. Chính phủ sẽ được giao quyền điều chỉnh mức này theo thực tế quản lý thuế.

Đáng chú ý, dự thảo luật bổ sung phương thức tính thuế trên thu nhập đối với cá nhân kinh doanh có quy mô lớn.

Với doanh thu năm từ 3 tỷ đến 50 tỷ đồng, thuế được xác định bằng thu nhập tính thuế nhân với thuế suất 17%.

Với doanh thu trên 50 tỷ đồng, áp dụng thuế suất 20%.

Thu nhập tính thuế được xác định dựa trên doanh thu trừ chi phí hợp lý của hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế.

Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh từ năm 2026

Một nội dung được người dân đặc biệt quan tâm là điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh – yếu tố trực tiếp tác động đến thu nhập chịu thuế của người lao động.

Theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 17/10/2025, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Mức giảm trừ mới sẽ chính thức áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, nghĩa là người dân được hưởng ngay chính sách mới từ tháng 1/2026.

Chính phủ được giao quyền điều chỉnh linh hoạt mức giảm trừ căn cứ theo biến động giá cả, thu nhập và tình hình kinh tế – xã hội.

Đề xuất thu thuế 0,1% với chuyển nhượng vàng miếng

Bên cạnh thu nhập từ tiền lương, kinh doanh, dự thảo luật cũng đề xuất bổ sung thuế suất 0,1% đối với hoạt động chuyển nhượng vàng miếng.

Theo Bộ Tài chính, việc bổ sung này nhằm tăng tính minh bạch, kiểm soát dòng giao dịch vàng vật chất và đảm bảo công bằng với các hoạt động đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản.

Nguồn thu này được kỳ vọng đóng góp cho ngân sách, đồng thời giảm tình trạng đầu cơ, trục lợi trong thị trường vàng miếng – vốn là lĩnh vực nhạy cảm và ảnh hưởng trực tiếp đến ổn định tiền tệ.

Phân tích: Bước đi hướng tới công bằng thuế và hiện đại hóa quản lý

Theo các chuyên gia kinh tế, việc sửa đổi Luật Thuế TNCN lần này đặt trọng tâm vào tính công bằng và minh bạch trong hệ thống thuế, thay vì chỉ tăng hoặc giảm gánh nặng cho một nhóm đối tượng.

Thực tế nhiều năm qua cho thấy, biểu thuế và mức giảm trừ gia cảnh hiện hành đã lạc hậu so với mức sống và biến động giá cả, khiến nhiều người lao động dù thu nhập trung bình cũng rơi vào diện chịu thuế. Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh thêm 4,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế được xem là động thái kịp thời, phù hợp với bối cảnh kinh tế sau đại dịch và lạm phát tăng.

Trong khi đó, quy định thuế 0,1% đối với chuyển nhượng vàng miếng – dù con số nhỏ – lại mang ý nghĩa quản lý hơn là tạo nguồn thu, giúp theo dõi dòng tiền, hạn chế đầu cơ và gian lận thương mại. Đây cũng là bước tiến trong việc kiểm soát giao dịch tài sản có giá trị cao, hướng đến nền kinh tế số hóa, minh bạch hơn.

Cân bằng giữa thu ngân sách và hỗ trợ người dân

Từ góc nhìn pháp lý, việc giao Chính phủ quyền điều chỉnh linh hoạt mức giảm trừ gia cảnh và ngưỡng chịu thuế là điểm mới đáng chú ý. Điều này giúp chính sách thuế có thể “co giãn” theo biến động thực tế, thay vì phải chờ sửa luật qua nhiều năm.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý, việc trao quyền này cần đi kèm cơ chế giám sát chặt chẽ của Quốc hội, đảm bảo tính minh bạch, tránh tình trạng tùy tiện điều chỉnh gây xáo trộn cho người dân và doanh nghiệp.

Hướng đến hệ thống thuế công bằng, minh bạch

Dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) là bước cải cách có tính nền tảng trong chiến lược hoàn thiện hệ thống chính sách thuế giai đoạn 2025–2030.

Một hệ thống thuế hiện đại, công bằng – nơi người có thu nhập cao đóng góp nhiều hơn, người thu nhập thấp được bảo vệ – chính là nền tảng của công bằng xã hội và phát triển bền vững.