Liên hoan 20/11, hiệu trưởng ‘tung chưởng’: Khoảng trống pháp lý?

Vụ việc xô xát giữa Hiệu trưởng trường học ở Lào Cai với giáo viên trong buổi liên hoan mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 đã khiến dư luận xã hội đặc biệt quan tâm. Không chỉ gây sốc vì xảy ra giữa những người làm giáo dục, sự việc còn đặt ra vấn đề lớn hơn về đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử trong nhà trường và trách nhiệm pháp lý của cán bộ viên chức khi có hành vi bạo lực.

Theo thông tin được công khai, buổi liên hoan diễn ra tối 19/11 tại một nhà hàng trên địa bàn. Tại đây, giữa ông hiệu trưởng và 1 thầy giáo xảy ra tranh cãi căng thẳng liên quan đến nội bộ công việc. Lời qua tiếng lại dẫn đến xô xát. Thầy giáo sau đó trình báo rằng mình bị hiệu trưởng đánh, phải đi kiểm tra sức khỏe và có giấy xác nhận của cơ sở y tế. Hiệu trưởng thừa nhận có va chạm nhưng cho rằng sự việc “không nghiêm trọng đến mức như phản ánh” và đã được đồng nghiệp can ngăn.

Sự việc nhanh chóng được báo cáo lên chính quyền địa phương. UBND, Đảng ủy xã và Công an xã đã vào cuộc làm rõ diễn biến, nguyên nhân và trách nhiệm của từng cá nhân. Cơ quan chức năng khẳng định sẽ xử lý công khai, minh bạch, tránh gây hiểu lầm hoặc bức xúc kéo dài trong dư luận.

Dưới góc độ pháp lý, hành vi xô xát giữa những người làm công tác giáo dục — dù xảy ra trong bối cảnh không phải giờ làm việc và tại không gian ngoài trường học — vẫn phải được xem xét một cách nghiêm túc. Việc xác định trách nhiệm trước hết dựa trên mức độ thương tích, tính chất hành vi và ảnh hưởng đối với trật tự xã hội.

Nếu hành vi chỉ dừng lại ở mức xô đẩy, gây thương tích nhẹ dưới 11%, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính theo Điều 7 Nghị định 144/2021 với mức phạt từ 5–8 triệu đồng. Ngoài ra, người gây thiệt hại phải bồi thường chi phí khám chữa bệnh, tổn thất tinh thần và các khoản hợp lý khác theo Bộ luật Dân sự.

Trong trường hợp giám định thương tích từ 11% trở lên hoặc hành vi được xác định mang tính chất côn đồ, có tổ chức, hoặc gây ảnh hưởng xấu đến môi trường giáo dục, người thực hiện hành vi có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự theo Điều 134 Bộ luật Hình sự về tội cố ý gây thương tích. Môi trường giáo dục là nơi đặc thù, người giữ chức vụ quản lý càng phải ý thức được trách nhiệm về hành vi và chuẩn mực đạo đức. Vì vậy, nếu có dấu hiệu vi phạm, việc xử lý theo hướng nghiêm minh là cần thiết để đảm bảo tính răn đe.

Bên cạnh trách nhiệm pháp lý, việc xô xát còn phải được xem xét theo Nghị định 112/2020 về xử lý kỷ luật viên chức trong ngành giáo dục. Là hiệu trưởng, ông Nguyễn Văn Thanh có nghĩa vụ giữ gìn hình ảnh của nhà trường, tạo môi trường làm việc văn minh, tôn trọng đồng nghiệp và tuân thủ quy tắc ứng xử. Hành vi nóng nảy, thiếu chuẩn mực, nhất là khi đang ở vai trò quản lý, có thể đối mặt các mức kỷ luật như khiển trách, cảnh cáo hoặc thậm chí cách chức tùy theo mức độ vi phạm.

Về phía giáo viên, dù là người tố bị đánh, ông cũng có trách nhiệm giữ gìn thái độ phù hợp, tránh kích động hoặc làm phức tạp mâu thuẫn. Trong mọi trường hợp, giáo viên phải tuân thủ đạo đức nghề nghiệp, tránh để hành vi cá nhân ảnh hưởng đến uy tín chung của nhà trường và ngành giáo dục.

Điều đáng nói là vụ việc xảy ra ngay trong dịp 20/11 — một ngày mang ý nghĩa tôn vinh sự tận tâm, mẫu mực của người thầy. Việc hai cán bộ giáo dục to tiếng, xô xát ngay trong sự kiện mừng nghề đã gây tổn hại lớn đến hình ảnh của đội ngũ giáo viên miền núi, vốn luôn nỗ lực vượt khó để giữ gìn môi trường học tập tốt cho học sinh vùng cao.

Từ góc nhìn xã hội, vụ việc không chỉ là mâu thuẫn cá nhân. Nó phản ánh phần nào sự thiếu chuẩn mực trong văn hóa ứng xử nội bộ trường học; thậm chí cho thấy nguy cơ bất đồng xuất phát từ công tác quản lý điều hành, phân công nhiệm vụ, chế độ chính sách hoặc cách xử lý công việc chưa được thấu đáo. Một môi trường giáo dục bền vững không thể chỉ dựa trên chuyên môn, mà còn phải được xây dựng từ sự tôn trọng, đối thoại và tính gương mẫu của từng cá nhân.

Về hướng xử lý, nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng trường hợp này cần được làm rõ minh bạch để tránh xuất hiện các luồng thông tin mâu thuẫn hoặc suy diễn gây bất ổn dư luận. Việc tổ chức đối thoại nội bộ, làm rõ nguyên nhân sâu xa, rà soát lại quy trình làm việc, và củng cố văn hóa ứng xử là cần thiết để ngăn ngừa tái diễn.

Trong bối cảnh toàn ngành đang nỗ lực xây dựng hình ảnh người thầy chuẩn mực, có văn hóa, sự việc là lời nhắc nhở nghiêm khắc. Mỗi cán bộ, giáo viên cần tự ý thức về trách nhiệm của mình — không chỉ trước pháp luật mà còn trước cộng đồng, trước học sinh và trước danh dự nghề nghiệp. Một hành vi nóng nảy nhất thời có thể để lại hệ quả kéo dài, làm tổn thương niềm tin của phụ huynh và học sinh, vốn vô cùng quan trọng ở vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Dư luận chờ đợi kết quả điều tra và hướng xử lý cuối cùng từ cơ quan chức năng. Dù kết quả ra sao, vụ việc này chắc chắn sẽ trở thành bài học để các trường học tăng cường xây dựng văn hóa sư phạm, củng cố kỹ năng giao tiếp – ứng xử cho giáo viên và cán bộ quản lý, đồng thời siết chặt kỷ luật, kỷ cương nhằm bảo vệ sự trong sạch, uy tín của môi trường giáo dục.