Hơn 44.000 trẻ có hoàn cảnh đặc biệt đã được nhận làm con nuôi

Chiều 25/11, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị tổng kết toàn quốc 15 năm thi hành Luật Nuôi con nuôi, do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc chủ trì. Hội nghị được triển khai trực tiếp tại điểm cầu Trung ương và trực tuyến tại 16 điểm cầu địa phương.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh rằng sau 15 năm thi hành, Luật Nuôi con nuôi đã khẳng định vai trò là cơ sở pháp lý quan trọng, giúp bảo đảm quy trình nuôi con nuôi trong nước diễn ra minh bạch, đồng thời thể hiện cam kết hội nhập của Việt Nam phù hợp với Công ước La Hay năm 1993 về Bảo vệ trẻ em và Hợp tác trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế cũng như các chuẩn mực quốc tế liên quan. Theo Thứ trưởng, việc phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương thời gian qua đã giúp các thủ tục được triển khai đúng pháp luật, song một số quy định đã bộc lộ hạn chế, cần được điều chỉnh cho phù hợp thực tiễn.

Cùng với đó, hệ thống cơ sở dữ liệu về nuôi con nuôi, đặc biệt đối với các trường hợp có yếu tố nước ngoài, vẫn chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số. Vì vậy, Hội nghị lần này không chỉ nhìn lại những kết quả đã đạt được mà còn tạo diễn đàn để các địa phương thẳng thắn chỉ rõ vướng mắc trong thi hành. Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc khẳng định: “Những ý kiến đóng góp này sẽ là cơ sở dữ liệu quý giá để Bộ Tư pháp nghiên cứu, tiến tới sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện Luật Nuôi con nuôi, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới”.

Theo báo cáo tại Hội nghị của ông Phan Đăng Kiên, Phó Cục trưởng Cục Hành chính tư pháp (Bộ Tư pháp), Luật Nuôi con nuôi số 52/2010/QH12 được thông qua ngày 17/6/2010 và có hiệu lực từ 01/01/2011. Sau khi luật ban hành, Bộ Tư pháp đã chủ động xây dựng và triển khai các văn bản hướng dẫn, phối hợp cùng các Bộ liên quan sửa đổi, bổ sung khi cần thiết. Tính đến nay, hệ thống hướng dẫn thi hành Luật gồm 2 Nghị định, 3 Thông tư và 2 Thông tư liên tịch.

Từ khi luật có hiệu lực đến ngày 30/6, trên cả nước đã giải quyết việc nhận nuôi cho 44.642 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. Trong đó, 39.889 trẻ được nhận nuôi trong nước (chiếm 89,4%) và 4.753 trẻ được nhận nuôi ra nước ngoài (chiếm 10,6%). Số trẻ em được giải quyết làm con nuôi trong nước cao gấp 8 lần so với con nuôi nước ngoài, qua đó cho thấy nguyên tắc ưu tiên nuôi con nuôi trong nước trước khi cho trẻ ra nước ngoài được tuân thủ nghiêm túc, thể hiện tính nhân văn và phù hợp lợi ích trẻ em theo pháp luật Việt Nam và Công ước La Hay 1993. Hoạt động hợp tác quốc tế cũng luôn được coi là nhiệm vụ quan trọng nhằm bảo đảm việc cho trẻ làm con nuôi ở nước ngoài chỉ là biện pháp cuối cùng vì lợi ích trẻ em.

Tại phần thảo luận, đại biểu các địa phương đã phân tích những kết quả thực tiễn, đồng thời chỉ ra hạn chế, đặc biệt tại khâu theo dõi sau khi trẻ được nhận nuôi. Nhiều ý kiến đề xuất bổ sung giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trong thời gian tới.

Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc ghi nhận các ý kiến tâm huyết, góp phần làm rõ thành tựu cũng như bất cập trong quá trình triển khai. Theo Thứ trưởng, sau 15 năm, Luật Nuôi con nuôi đã trở thành nền tảng pháp lý quan trọng, tạo sự ổn định cho hoạt động nhận nuôi trẻ em, cả trong nước và có yếu tố nước ngoài. Tuy nhiên, một số hạn chế vẫn cần được nghiên cứu, đặc biệt ở công tác hậu kiểm, thống kê và theo dõi quá trình nuôi dưỡng trẻ.

Thứ trưởng đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm túc luật hiện hành trong thời gian chờ sửa đổi, bảo đảm quy trình xác minh và các thủ tục phải được tiến hành đầy đủ và chặt chẽ, đồng thời nâng cao nhận thức của xã hội về ý nghĩa nhân văn của công tác nhận nuôi trẻ em. Ông nhấn mạnh yêu cầu tăng cường kiểm tra, giám sát sau khi cho nhận con nuôi và cần huy động sự tham gia của cộng đồng để bảo đảm trẻ được sinh sống trong môi trường an toàn, phát triển phù hợp.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc đề nghị đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý dữ liệu nuôi con nuôi. Những vấn đề phát sinh cần tiếp tục được tổng hợp, nghiên cứu phục vụ sửa đổi luật, trên cơ sở phù hợp thực tiễn trong nước và thông lệ quốc tế, tất cả vì mục tiêu bảo đảm lợi ích tốt nhất của trẻ em.