Chủ tịch Tân Hoàng Minh ra tù và 'tái xuất': Pháp luật quy định thế nào?

Mới đây, ông Đỗ Anh Dũng (người được biết đến là Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tân Hoàng Minh, bị kết án tù vừa được đặc xá) quay trở lại điều hành chính doanh nghiệp này. Theo thông tin được công bố, ông Đỗ Anh Dũng vẫn là Chủ tịch Tân Hoàng Minh, có buổi làm việc với Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng và đề xuất làm dự án 4.300ha tại Đà Lạt.

Vậy pháp luật quy định về việc người từng bị kết án tù và quay trở lại đảm nhiệm chức vụ, hành nghề như thế nào?

1. Đặc xá không đồng nghĩa với xóa án tích

Theo khoản 1 Điều 3 Luật Đặc xá năm 2018, đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước, do Chủ tịch nước quyết định, tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù, khi có đủ điều kiện theo luật định.

Tuy nhiên, đặc xá không làm mất đi án tích. Điều này được quy định rõ tại khoản 4 Điều 70 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017): “Người được đặc xá vẫn bị coi là có án tích, trừ khi được Tòa án quyết định xóa án tích theo trình tự thủ tục luật định.”

Do đó, nếu chưa được tòa quyết định xóa án tích, ông Đỗ Anh Dũng vẫn được pháp luật xem là người có tiền án trong một khoảng thời gian nhất định.

2. Người có án tích có được quản lý doanh nghiệp?

Theo điểm d khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020, những người không được quyền thành lập, quản lý doanh nghiệp bao gồm: “Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị kết án về tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, tham nhũng mà chưa được xóa án tích.”

Trong vụ án liên quan đến Tân Hoàng Minh, ông Đỗ Anh Dũng bị kết án về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo Điều 174 Bộ luật Hình sự – thuộc nhóm tội xâm phạm sở hữu, không phải tội phạm về chức vụ, quản lý kinh tế hay tham nhũng.

Nếu bản án không kèm hình phạt bổ sung như “cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc công việc nhất định”, thì pháp luật không cấm ông Dũng quay lại quản lý doanh nghiệp, dù ông chưa được xóa án tích.

3. Vụ việc đã được khắc phục toàn bộ hậu quả?

Theo Bộ Công an, tính đến tháng 9/2023, ông Đỗ Anh Dũng và các bị can trong vụ án Tân Hoàng Minh đã nộp hơn 8.600 tỉ đồng để khắc phục toàn bộ thiệt hại gây ra bởi hành vi phát hành trái phiếu sai quy định.

Tuy nhiên, quá trình chi trả lại tiền cho nhà đầu tư vẫn chưa hoàn tất. Đến giữa năm 2024, mới có gần 2.000 nhà đầu tư trong số hơn 6.600 người được thi hành án – theo thông tin từ Cục Thi hành án dân sự TP Hà Nội. Điều này cho thấy, mặc dù số tiền khắc phục đã được nộp, nhưng trách nhiệm pháp lý, tài chính và uy tín của doanh nghiệp vẫn đang trong quá trình phục hồi. Đến thời điểm này, thông tin về việc khắc phục hậu quả chưa được công bố.

4. Trách nhiệm công bố thông tin minh bạch

Việc một người từng bị kết án hình sự quay lại điều hành doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh hậu khủng hoảng tài chính, đặt ra yêu cầu cao về minh bạch thông tin.

Theo Điều 13 khoản 1 điểm b Luật Chứng khoán 2019, tổ chức phát hành phải: “Công bố đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin về hoạt động kinh doanh, quản trị doanh nghiệp và các sự kiện có ảnh hưởng đến quyền lợi nhà đầu tư.”

Tân Hoàng Minh cần công khai rõ ràng:
- Tình trạng pháp lý hiện tại của ông Đỗ Anh Dũng (có/không bị cấm giữ chức vụ)
- Vai trò cụ thể của ông Dũng trong bộ máy điều hành
- Tiến độ hoàn trả tiền cho nhà đầu tư trái phiếu
- Biện pháp khắc phục tiếp theo để bảo vệ quyền lợi khách hàng

5. Pháp lý không cấm, nhưng thị trường cần sự chuẩn mực

Việc ông Đỗ Anh Dũng quay lại điều hành tập đoàn là hành vi không trái pháp luật, nếu ông không bị áp dụng hình phạt bổ sung và không vi phạm các điều cấm tại Điều 17 Luật Doanh nghiệp.

Tuy nhiên, trong bối cảnh vụ việc Tân Hoàng Minh từng làm rung chuyển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, sự trở lại của người đứng đầu giai đoạn sai phạm cần được giám sát chặt chẽ, và đặt trong khuôn khổ quản trị minh bạch, tuân thủ đạo đức doanh nghiệp và bảo vệ niềm tin thị trường.

Kết luận

Việc ông Đỗ Anh Dũng xuất hiện trở lại và tham gia điều hành Tập đoàn Tân Hoàng Minh là phù hợp với quy định pháp luật hiện hành, nếu không bị cấm hành nghề hoặc giữ chức vụ theo bản án. Tuy nhiên, để khôi phục niềm tin của nhà đầu tư và thị trường, Tân Hoàng Minh cần minh bạch hóa vai trò của ông Dũng, đồng thời thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công bố thông tin và khắc phục hậu quả còn tồn tại.