Tổng Bí thư Tô Lâm: Nghiên cứu phát động 'Ngày toàn dân tiết kiệm' hằng năm

Trong bài viết mang tựa đề "Thực hành tiết kiệm", Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng văn hóa Việt Nam luôn tôn vinh lối sống tiết kiệm và giản dị. Việc tiết kiệm của người Việt đã được truyền tải qua những câu ca dao, tục ngữ từ đời này qua đời khác. Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra 6 vấn đề cấp bách, trong đó đặc biệt chú trọng vào việc phát động phong trào tăng gia tiết kiệm nhằm chống đói và xây dựng đất nước.

Lấy cảm hứng từ quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư khẳng định tiết kiệm là một nghệ thuật quan trọng trong đời sống xã hội. Việc tiết kiệm không chỉ là giảm bớt chi tiêu mà còn là tiết kiệm sức lao động, thời gian và "tiền mồ hôi nước mắt để trả lương cho ta trong những thì giờ đó. Ai lười biếng tức là lừa gạt dân".

Bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng đã đưa ra nhiều chủ trương và ban hành nhiều chỉ thị về vấn đề tiết kiệm. Cụ thể, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa 10 đã ban hành Pháp lệnh về việc thực hành tiết kiệm và chống lãng phí năm 1998; Quốc hội khóa 11 đã nâng lên thành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2005 và được Quốc hội khóa 13 sửa đổi bổ sung.

Hiến pháp năm 2013 đã ghi nhận "Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng trong hoạt động kinh tế - xã hội và quản lý nhà nước" (Điều 56). Chính phủ đã ban hành các Chương trình tổng thể về thực hành tiết kiệm hàng năm và theo giai đoạn.

Tổng Bí thư nhìn nhận các tổ chức, cá nhân, đặc biệt là cán bộ, đảng viên, đã chú trọng thực hiện tiết kiệm trong chi tiêu thường xuyên. Nhiều hội nghị hiện nay được tổ chức ngắn gọn, đơn giản hơn, tình trạng đất hoang, quy hoạch "treo" từng bước được khắc phục.

Nhiều doanh nghiệp đã tăng cường quản lý chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm, cắt giảm chi phí không cần thiết. Đặc biệt từ cuối năm 2024, Bộ Chính trị và Ban Bí thư đã chỉ đạo tinh gọn tổ chức bộ máy của các cơ quan Đảng, Chính phủ và Mặt trận Tổ quốc, giảm bớt chi phí và tạo điều kiện thực hiện miễn giảm học phí cho học sinh.

Tổng Bí thư cho biết việc sáp nhập tỉnh, giảm bớt cấp huyện, sáp nhập cấp xã đã giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2025-2030 hơn 20.000 tỷ đồng mỗi năm; từ 2030 trở đi, mỗi năm có thể tiết kiệm trên 30.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh rằng việc thực hành tiết kiệm vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề. Chưa tất cả các chủ trương, chính sách tiết kiệm phát huy hiệu quả như mong đợi. Tình trạng lãng phí, thất thoát tài sản, ngân sách Nhà nước vẫn diễn ra rộng rãi và có nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Thực hành tiết kiệm chưa trở thành thói quen và ý thức thường trực của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức và nhân dân.

Bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại xu hướng sính ngoại, sử dụng hàng xa xỉ, hàng hiệu, tặng quà biếu giá trị lớn. Một bộ phận người dân, đặc biệt là giới trẻ, có xu hướng hưởng thụ trong khi thu nhập quốc dân vẫn ở mức trung bình và năng suất lao động thấp.

Tổng Bí thư nhận định đây là những dấu hiệu đáng lo ngại về sự thiếu ý thức trong việc thực hành tiết kiệm. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thiếu tinh thần trách nhiệm, thích hưởng thụ, gây thất thoát công quỹ, lãng phí trong chi tiêu cá nhân và lợi ích nhóm.

Nguyên nhân chính là do ý thức trách nhiệm và quyết tâm của một số cơ quan, tổ chức chưa cao, thiếu kiên quyết. Cơ chế chính sách và các quy định chưa đầy đủ, nhiều lỗ hổng. Việc thực hành tiết kiệm đôi khi chỉ mang tính hình thức, chưa thực sự đi vào cuộc sống.

Để khắc phục vấn đề này, Tổng Bí thư yêu cầu các cơ quan, tổ chức, và người dân cần thống nhất nhận thức rằng tiết kiệm và chống lãng phí là một giải pháp căn bản để đất nước vượt qua khó khăn trong bối cảnh tình hình quốc tế có nhiều biến động.

Mọi công dân, cơ quan và doanh nghiệp cần có kế hoạch cụ thể để thu chi hợp lý. Các cán bộ, đảng viên, đặc biệt là người lãnh đạo cần làm gương mẫu và vận động gia đình, nhân dân tích cực tham gia. Các ngành, nghề cần đẩy mạnh sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng lao động, đồng thời hạn chế lãng phí về thời gian, tiền bạc và sức lực.

Thứ hai, Tổng Bí thư yêu cầu hoàn thiện thể chế để khắc phục lãng phí do thể chế gây ra, xóa bỏ các rào cản phát triển, giải quyết các điểm nghẽn, nhất là trong các vấn đề đấu thầu, ngân sách, đầu tư công và phát triển kinh tế tư nhân.

Chính phủ và Quốc hội cần nghiên cứu sửa đổi Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí để tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc thực hành tiết kiệm. Đồng thời, cần cắt giảm thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ, đảm bảo tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Đặc biệt, phải đảm bảo 100% thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp được thực hiện trực tuyến từ năm 2025.

Các cơ quan cần kiên quyết cắt giảm chi phí không cần thiết để bảo đảm nguồn lực cho phát triển kinh tế, phòng chống thiên tai, dịch bệnh và đầu tư cho khoa học công nghệ.

Thứ ba, Tổng Bí thư nhấn mạnh rằng thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải trở thành một phần của văn hóa xã hội. Ông đề nghị tổ chức "Ngày toàn dân thực hành tiết kiệm" hằng năm để thúc đẩy phong trào và lan tỏa ý thức tiết kiệm trong cộng đồng.

Các cơ quan cần kịp thời khen thưởng những cá nhân và tập thể có sáng kiến hiệu quả trong công tác tiết kiệm, đồng thời xử lý nghiêm những người chưa thực hiện đầy đủ Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.