Chỉ định chức danh chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, UBND tỉnh, thành, xã
Dự thảo sửa đổi Hiến pháp đề xuất Thủ tướng có quyền bổ nhiệm chủ tịch, phó chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sau khi sắp xếp đơn vị hành chính.
Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp vừa hoàn thiện dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Theo dự thảo, sau khi sắp xếp các đơn vị hành chính và kết thúc hoạt động của cấp huyện vào năm 2025, tổ chức bộ máy tại các đơn vị hành chính mới sẽ được kiện toàn mà không thông qua bầu cử các chức danh lãnh đạo như chủ tịch, phó chủ tịch HĐND; trưởng các ban của HĐND hay chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên UBND. Đồng thời, các tỉnh, thành phố sau sáp nhập cũng không tổ chức bầu trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội.
Dựa trên thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ định các chức danh như chủ tịch, phó chủ tịch HĐND; trưởng các ban của HĐND; trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tại các tỉnh, thành phố.
Theo đó, Thủ tướng sẽ chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố; Thường trực HĐND cấp tỉnh chỉ định ủy viên UBND cấp tỉnh và các chức danh lãnh đạo tại HĐND, UBND cấp xã sau sắp xếp. Thường trực HĐND cấp xã cũng sẽ chỉ định ủy viên UBND cấp xã mới. Trong trường hợp đặc biệt, nhân sự không phải đại biểu HĐND vẫn có thể được chỉ định đảm nhiệm chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh hoặc cấp xã.
Ủy ban nhận định việc sử dụng cơ chế chỉ định là cần thiết trong bối cảnh đợt sắp xếp các đơn vị hành chính lần này có quy mô lớn và mang tính toàn quốc. Việc sáp nhập các tỉnh, thành phố, đơn vị cấp xã, cùng với việc chấm dứt hoạt động của cấp huyện, diễn ra đồng thời, tạo ra nhiều thay đổi lớn trong tổ chức bộ máy.
Thủ tướng Phạm Minh Chính báo cáo Quốc hội kết quả phát triển kinh tế xã hội, sáng 5/5. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Ngoài ra, thời gian còn lại của nhiệm kỳ HĐND hiện tại cũng rất ngắn. Đại biểu HĐND ở các đơn vị hành chính mới, vốn được hình thành từ nhiều đơn vị hành chính trước đó, sẽ gặp khó khăn trong việc đánh giá chính xác năng lực đội ngũ cán bộ sau sắp xếp.
"Để đáp ứng yêu cầu bố trí, sắp xếp cán bộ, đặc biệt là cán bộ cấp huyện điều chuyển đến làm việc tại cấp tỉnh, cấp xã, cũng như khai thác tối đa nguồn nhân lực hiện có, việc áp dụng cơ chế chỉ định đối với các chức danh lãnh đạo tại HĐND, UBND là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn", Ủy ban nhận định.
Dù được thực hiện dưới hình thức chỉ định, công tác lựa chọn và giới thiệu nhân sự sẽ được cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ thực hiện chặt chẽ, tuân thủ quy định của Đảng.
Cơ chế này chỉ áp dụng trong năm 2025 nhằm phục vụ việc tổ chức lại các đơn vị hành chính sau sắp xếp, phù hợp với nội dung sửa đổi Hiến pháp. Sau kỳ bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, việc bầu các chức danh lãnh đạo sẽ trở lại quy trình bình thường theo quy định hiện hành.
