Khắc sâu dấu ấn tròn một thế kỷ nền Báo chí Cách mạng Việt Nam

Dịp 21/6 hằng năm, các hoạt động chào mừng, kỷ niệm ngày nhà báo diễn ra sôi nổi trên khắp cả nước. Đây cũng là dịp để những người làm báo nhìn lại những thành tựu cũng như những khó khăn để thêm tình yêu, nỗ lực đóng góp nhiều hơn nữa cho sự nghiệp báo chí cách mạng, nhất là năm nay khắc sâu dấu ấn tròn một thế kỷ nền báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925- 21/6/2025).

Nguồn gốc, ý nghĩa ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam

Cách đây 100 năm, ngày 21/6/1925 tại Quảng Châu (Trung Quốc), Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập, cho xuất bản số đầu tiên báo “Thanh Niên” đặt nền móng khai sinh nền báo chí cách mạng Việt Nam và từ đây dòng báo chí cách mạng Việt Nam mới bắt đầu hình thành. Nhớ về cội nguồn cũng chính là lúc mỗi người làm báo chúng ta cảm nhận rõ hơn vinh dự cũng như trách nhiệm “phụng sự nhân dân, phụng sự cách mạng” của mình do Bác Hồ đặt nền móng.

Từ khi có báo Thanh niên, báo chí Việt Nam giương cao ngọn cờ cách mạng, nói lên ý chí, khát vọng của dân tộc Việt Nam và chỉ rõ phương hướng đấu tranh của nhân dân Việt Nam vì độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, báo chí cách mạng Việt Nam từ tờ báo đầu tiên - báo Thanh niên xuất bản ngày 21/6/1925, qua mỗi thời kỳ cách mạng 1925 - 1930, 1930 - 1945, 1945 - 1954, 1954 - 1975, 1975 - 1986, 1986 - đến nay, đều có sự phát triển mạnh mẽ.

Ngày 2/6/1950, Chính phủ chính thức quyết định cho thành lập Hội “Những người viết báo Việt Nam” ngày nay gọi là (Hội Nhà Báo Việt Nam). Đến tháng 7/1950, Tổ chức Báo chí quốc tế (OIJ) nhóm họp ở Phần Lan đã công nhận Hội những người viết báo Việt Nam là thành viên chính thức của tổ chức.

Tháng 2/1985, theo đề nghị của Hội Nhà báo Việt Nam, Ban Bí thư Trung ương Ðảng ra quyết định số 52 ngày 5/2/1985 lấy ngày ra số đầu tiên của báo Thanh Niên làm ngày Báo chí Việt Nam (21/6/1925) nhằm nâng cao vai trò và trách nhiệm xã hội của báo chí, thắt chặt mối quan hệ giữa báo chí với công chúng, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí.

Ngày 21/6/1985, lần đầu tiên giới báo chí cả nước tổ chức Lễ kỷ niệm ngày Báo chí Việt Nam và kỷ niệm 60 năm Báo Thanh Niên xuất bản ra số đầu tiên. Ðây là ngày lễ không chỉ của riêng giới báo chí mà là ngày lễ của nhân dân cả nước, vì báo chí là sự nghiệp của toàn dân.

Ngày 21/6/2000, nhân kỷ niệm 75 năm ngày Báo chí Việt Nam, theo đề nghị của Hội Nhà báo Việt Nam, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đồng ý gọi ngày Báo chí Việt Nam là ngày Báo chí cách mạng Việt Nam.

Với nhiều người, ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6 có ý nghĩa quan trọng và to lớn. Ngày 21/6 cũng là dịp để những người làm báo nhớ về lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người luôn nhấn mạnh vai trò quan trọng và tác động to lớn của báo chí, Người coi “Văn hóa là một mặt trận”, “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”.

Ngoài ra, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng cho rằng, phẩm chất đạo đức, năng lực của người làm báo là yêu cầu không thể thiếu để báo chí xứng đáng với vai trò vị trí quan trọng trong công cuộc cách mạng chung của đất nước.

Sau ngày thống nhất đất nước, báo chí nước ta đã phát triển khá nhanh cả về số lượng và chất lượng, hình thành hệ thống thông tấn, báo chí, phát thanh, truyền hình rộng khắp cả nước. Nội dung thông tin của báo chí ngày càng phong phú, hiệu quả, hình thức đẹp, sinh động và hấp dẫn.

Trong thời kỳ hội nhập và đổi mới, báo chí đã tuyên truyền, phổ biến đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, phản ánh nguyện vọng chính đáng của các tầng lớp nhân dân. Báo chí đã quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam đến với bạn bè quốc tế, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Đồng thời báo chí cũng là vũ khí sắc bén chống lại các thế lực thù địch của cách mạng, đấu tranh chống tiêu cực bảo vệ lợi ích của nhân dân.

Báo chí phải mang tính dẫn dắt

Trong thời đại hiện nay, trong kỷ nguyên số, muốn đạt mục tiêu cao của đất nước, hướng tới một dấu mốc là nước phát triển thì báo chí phải làm nhiều hơn nữa, hơn là thuần túy chỉ phản ánh những gì đang diễn ra. Báo chí phải mang tính dẫn dắt. Mỗi nhà báo, mỗi tờ báo, cả hệ thống báo chí cách mạng Việt Nam nói chung phải nghĩ đến kỹ năng, biện pháp hằng ngày, hằng giờ, của ngày hôm nay, của ngày mai, của năm tới để bồi dưỡng, nâng cao, tự hoàn thiện mình.

Đó có thể là kỹ năng kể chuyện, kỹ năng báo chí, kỹ năng công nghệ còn thiếu để khát vọng dễ trở thành hiện thực. 99 năm qua, những người làm báo Việt Nam đã làm tốt trách nhiệm ấy, luôn đồng hành cùng đất nước cùng dân tộc. Trong những năm tháng chiến tranh, hàng nghìn lượt cán bộ, phóng viên báo chí đã sát cánh cùng bộ đội, dân công chiến đấu, phục vụ chiến đấu trên các mặt trận. Hàng trăm nhà báo đã anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của báo chí cách mạng nước nhà.

Bước sang thời kỳ hòa bình, đổi mới và hội nhập, các cơ quan báo chí đã thực hiện tốt vai trò là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp, là diễn đàn của nhân dân, giữ vững định hướng chính trị, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ.

Một trong những hoạt động quan trọng hướng tới 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925- 21/6/2025). Năm 2025 là năm hoàn thành tổng kết việc thực hiện Quyết định số 362/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc năm.

Qua đó, tổng kết, đánh giá kết quả đạt được, những bài học kinh nghiệm, những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc, bất cập phát sinh trong quá trình triển khai; đề xuất, kiến nghị quy hoạch báo chí giai đoạn tiếp theo phù hợp với tình hình thực tiễn hoạt động báo chí.

Bên cạnh đó, Hội Nhà báo Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ TT&TT và các cơ quan chức năng hoàn thiện cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cho báo chí, giúp báo chí sớm tự chủ, phát huy tính chủ động, khả năng dẫn dắt, định hướng dư luận và triển khai chính sách vào cuộc sống. Nâng cao chất lượng, tối ưu hóa nguồn tài chính của chương trình báo chí chất lượng cao.

Năm 2025, cũng là một năm “bản lề” cho định hướng tuyên truyền báo chí sâu rộng tới toàn xã hội về Đại hội Đảng toàn quốc lần XIV diễn ra đầu năm 2026, và cũng là năm “then chốt” hướng tới đông đảo người dân về những chủ trương đường nối của Đảng, Nhà nước, Bộ chính trị, ban Bí thư trong công cuộc tinh giản sát nhập các Bộ ban ngành, sát nhập các tỉnh, các sở ban ngành, bỏ các cơ quan trung gian cấp huyện…

Đây cũng là năm đóng vai trò chủ chốt cho định hướng tuyên truyền các ngày lễ lớn của đất nước (95 năm ngày thành lập Đảng CSVN, 50 năm ngày giải phóng miền Nam hoàn toàn thống nhất đất nước, 135 ngày sinh nhật Bác, 80 năm ngày truyền thống CAND và 80 năm quốc khánh 2/9) đó đều là những ngày trọng đại ý nghĩa của đất nước.

Trong thời đại kỹ thuật số phát triển mạnh mẽ, nền báo chí Việt Nam cũng đóng góp không nhỏ trong công cuộc dựng xây phát triển đất nước. Lời phát biểu, nhấn mạnh của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vẫn còn văng vẳng đâu đây “Với tất cả sự khiêm tốn, chúng ta có thể nói rằng, đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Những thành tựu đó là sản phẩm kết tinh sức sáng tạo, là kết quả của cả một quá trình nỗ lực phấn đấu bền bỉ, liên tục qua nhiều nhiệm kỳ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta…”

Nhân kỷ niệm 100 năm, ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925- 21/6/2025), xin được gửi đến toàn thể các anh chị em, những ai đã và đang hoạt động trong các cơ quan báo chí luôn vững tâm, luôn giữ ngọn lửa nhiệt huyết đam mê với nghề, giữ vững tinh thần “lòng trong, ngòi bút thẳng”.