Quốc hội thông qua sửa đổi Hiến pháp 2013 và Luật Nhà giáo

Theo báo cáo giải trình việc sửa đổi Hiến pháp, một số ý kiến đề nghị quy định rõ đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, bao gồm xã, phường, đặc khu, ngay trong Hiến pháp. Tuy nhiên, Ủy ban dự thảo sửa đổi nhận định rằng việc đưa quy định chi tiết này vào Hiến pháp có thể khiến phải sửa đổi thường xuyên do sự phát triển của các loại hình tổ chức đơn vị hành chính. Vì vậy, Hiến pháp chỉ cần khẳng định việc tổ chức đơn vị hành chính theo mô hình hai cấp, còn tên loại đơn vị hành chính sẽ do luật định để phù hợp với từng giai đoạn phát triển.

Một số đại biểu cũng đề nghị làm rõ cơ sở hiến định để Quốc hội quy định đặc điểm của đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt nhằm bảo đảm minh bạch, tránh tùy nghi trong thiết kế cấp chính quyền tại các địa phương. Theo Ủy ban, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt không đồng nhất với các đơn vị hành chính lãnh thổ thông thường và giữa các đơn vị này cũng có sự khác biệt về quy mô, tính chất, cấp quản lý, chế độ, chính sách. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy nhiều quốc gia thiết lập các khu vực đặc biệt nhằm thực hiện mục tiêu kinh tế hoặc mục tiêu khác. Do đó, Hiến pháp không nên quy định nội dung này quá chi tiết khi chưa có đủ cơ sở khoa học và thực tiễn.

Ủy ban cũng giải thích rằng khi hội tụ đủ yếu tố cần thiết, Chính phủ sẽ trình Quốc hội quyết định cụ thể về việc thành lập từng đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.

Về việc kiện toàn bộ máy sau sửa đổi Hiến pháp, một số ý kiến đề nghị quy định cụ thể thời hạn áp dụng và giao quyền chỉ định Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND cấp xã cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Ủy ban cho rằng việc tái sắp xếp đơn vị hành chính lần này mang tính đặc biệt, đòi hỏi cơ chế riêng để kiện toàn bộ máy. Sau khi Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương được thông qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành 34 nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025 cho 34 tỉnh, thành phố. Việc chỉ định cán bộ chỉ áp dụng trong năm 2025, sau đó sẽ quay lại thực hiện đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật hiện hành. Cơ quan có thẩm quyền sẽ kiểm tra, giám sát quá trình kiện toàn, bảo đảm minh bạch và khách quan. Cán bộ được chỉ định sẽ phải đáp ứng đủ tiêu chuẩn công tác.

Về Luật Nhà giáo, một điểm nổi bật là quy định cấm ép buộc học sinh học thêm dưới mọi hình thức. Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định cấm nhà giáo dạy thêm trái pháp luật và cấm dạy thêm học sinh mà nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích rằng dự thảo Luật không cấm dạy thêm, chỉ quy định nhà giáo không được ép buộc người học tham gia học thêm nhằm giảm tình trạng dạy thêm tràn lan. Quy định cấm dạy thêm cho học sinh mà giáo viên đang trực tiếp giảng dạy đã có trong Thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị quy định rõ nguyên tắc, tiêu chuẩn, điều kiện tuyển dụng nhà giáo và giao thẩm quyền tuyển dụng giáo viên mầm non, phổ thông cho cơ quan quản lý giáo dục. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng nhà giáo trong cơ sở giáo dục công lập là viên chức, nên việc tuyển dụng phải tuân thủ quy định pháp luật về viên chức. Dự thảo Luật chỉ bổ sung các yêu cầu đặc thù như tuyển dụng căn cứ vào chuẩn nghề nghiệp, phương thức tuyển dụng phải có thực hành sư phạm. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ quy định chi tiết về thẩm quyền tuyển dụng giáo viên mầm non, phổ thông.

Cùng ngày, Quốc hội cũng thông qua các Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Luật Việc làm (sửa đổi) và Luật Quảng cáo (sửa đổi). Các đại biểu sau đó nghe trình bày, thẩm tra dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) và thảo luận về Nghị quyết miễn, hỗ trợ học phí cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông, cùng chủ trương phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi.

Buổi chiều, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc và thảo luận theo tổ về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) cùng chủ trương đầu tư xây dựng đường vành đai 4 TP HCM.