Không gây ngộ độc vẫn bị xử phạt vì nhiều vi phạm: Kiểm soát chặt an toàn thực phẩm

Trong thời gian qua, công tác bảo đảm an toàn thực phẩm đã được cấp ủy Đảng, chính quyền, xã hội quan tâm và đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tổ chức bộ máy quản lý, trách nhiệm chỉ đạo, điều hành và sự phối hợp giữa các cấp, các ngành và địa phương, nhiều mô hình tiên tiến bảo đảm an toàn thực phẩm đang được xây dựng và nhân rộng.

Nhờ đó, nhận thức về bảo đảm an toàn thực phẩm đã có chuyển biến rõ rệt; ngộ độc thực phẩm đang được kiểm soát, góp phần bảo vệ sức khoẻ người lao động và phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, tình hình an toàn thực phẩm tại bếp ăn tập thể trong khu công nghiệp/khu chế xuất, bếp ăn tập thể tại các trường học vẫn có những diễn biến phức tạp, vẫn ghi nhận một số vụ ngộ độc thực phẩm, vẫn chứa đựng nhiều nguy cơ không bảo đảm an toàn thực phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động, phát triển kinh tế, an sinh xã hội và gây dư luận bất an cho cộng đồng.

Hiện nay nhu cầu đối với bếp ăn tập thể và các cơ sở cung cấp suất ăn sẵn hiện là rất lớn, không ngừng gia tăng. Nguy cơ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể trong các khu công nghiệp/khu chế xuất, bếp ăn tập thể trường học vẫn xảy ra tuy đang được kiểm soát (số vụ, số mắc, số chết) do thức ăn bị ô nhiễm chủ yếu từ các cơ sở cung cấp suất ăn sẵn; Nguy cơ ô nhiễm thực phẩm từ nguyên liệu chế biến thức ăn, phụ gia chế biến thức ăn; Nguồn nước sử dụng cho ăn uống; Dụng cụ sơ chế, chế biến thức ăn, dụng cụ ăn uống; Địa điểm, môi trường bị ô nhiễm bởi bụi bẩn, ruồi, côn trùng; Do bảo quản và vận chuyển thức ăn.

Tình hình bảo đảm tại bếp ăn tập thể vẫn diễn biến phức tạp, chứa nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, phát triển kinh tế, an sinh xã hội và gây bức xúc dư luận cộng đồng.

Không gây ngộ độc nhưng vẫn vi phạm an toàn thực phẩm

Với trách nhiệm chức năng của mình, các cơ quan quản lý luôn phải kiểm soát, kiểm tra kỹ lưỡng định kỳ, đặc biệt là mỗi khi xảy ra sự việc bất thường. Dù đơn vị cung cấp suất ăn không gây ngộ độc nhưng nếu quy trình chế biến không bảo đảm, vẫn bị cơ quan chức năng xử lý.

Đơn cử như vụ việc xảy ra ngày 28/8 đối với 25 công nhân của Công ty TNHH Aroma Bay Candles, dù được kết luận không phải là vụ ngộ độc thực phẩm, nhưng doanh nghiệp cung cấp suất ăn vẫn đã bị kiểm tra chặt chẽ và xử phạt.

25 công nhân được đưa đến Trung tâm Y tế Dương Kinh cấp cứu, điều trị và được chẩn đoán ban đầu là dị ứng chưa rõ nguyên nhân, nghi ngờ ngộ độc thực phẩm.

Căn cứ theo điều tra vụ việc, trong 582 người cùng ăn 1 thực đơn gồm cơm trắng, cá kho (cá ngừ chù kho chuối), lạc rang, củ cải luộc, nước củ cải luộc tại nhà ăn của công ty, chỉ có 25 công nhân tại xưởng 2 có triệu chứng bị dị ứng, kích ứng. Căn cứ theo kết quả kiểm nghiệm mẫu của Viện Kiểm nghiệm An toàn Vệ sinh Thực phẩm Quốc gia đối với mẫu thức ăn lưu, không phát hiện dư lượng hoá chất bảo vệ thực vật trên mẫu củ cải luộc; hàm lượng histamin trong mẫu cá kho thấp (41mg/kg).

Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hải Phòng chỉ ra rằng không có căn cứ để kết luận 25 công nhân tại Công ty TNHH Aroma Bay Candles bị dị ứng, kích ứng do ăn phải thực phẩm có chứa chất gây dị ứng, kích ứng. Không có căn cứ để kết luận việc 25 công nhân tại Công ty TNHH Aroma Bay Candles bị dị ứng, kích ứng là vụ ngộ độc thực phẩm.

Đơn vị cung cấp suất ăn cho Công ty TNHH Aroma Bay Candles là Công ty TNHH Đầu tư Mặt Trời Xanh Hải Phòng.

Xử phạt Công ty TNHH Đầu tư Mặt Trời Xanh Hải Phòng vi phạm trong công tác bảo đảm an toàn thực phẩm

Tuy nhiên ngày 9/9, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hải Phòng đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với Công ty TNHH Đầu tư Mặt Trời Xanh Hải Phòng (ngõ 53, phố Tiểu Trà, Đông Lãm 2, phường Hưng Đạo, thành phố Hải Phòng).

Qua kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện doanh nghiệp này có nhiều vi phạm trong công tác bảo đảm an toàn thực phẩm. Cụ thể, công ty bị phạt 8 triệu đồng do không thực hiện chế độ kiểm thực ba bước; bị phạt 8 triệu đồng do không tuân thủ quy định về lưu mẫu thức ăn; và bị phạt 4 triệu đồng do bố trí bếp ăn không bảo đảm ngăn ngừa nguy cơ nhiễm chéo giữa thực phẩm sống và chín.

Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm yêu cầu Công ty TNHH Đầu tư Mặt Trời Xanh Hải Phòng khắc phục các vi phạm, chỉ được tiếp tục hoạt động cung cấp suất ăn sẵn khi đáp ứng đầy đủ các quy định về an toàn thực phẩm trong kinh doanh dịch vụ ăn uống.

Một số nguyên nhân về nguy cơ cao xảy ra ngộ độc thực phẩm tại các khu công nghiệp, nhà máy, trường học:

Xu thế các bữa ăn tập thể, bữa ăn công nghiệp trong các khu công nghiệp/khu chế xuất ngày càng tăng tuy nhiên trong đó một bộ phận lớn các cơ sở có nhu cầu, chấp nhận sử dụng thực phẩm giá chỉ từ 10.000 – 12.000 đồng/suất.

Nguồn thực phẩm nguyên liệu cung cấp cho bếp ăn tập thể trong khu công nghiệp/khu chế xuất, bếp ăn tập thể trường học đa dạng, khó kiểm soát an toàn thực phẩm triệt để nếu người tiếp nhận, chế biến thực phẩm cố tình gian dối.

Các cơ sở cung cấp suất ăn sẵn không ngừng gia tăng, nhiều cơ sở quy mô nhỏ, điều kiện cơ sở rất thủ công, khó kiểm soát yêu cầu về an toàn thực phẩm (phương tiện, dụng cụ chế biến, bảo quản, thời gian vận chuyển...).

Trách nhiệm bảo đảm an toàn thực phẩm của chính quyền địa phương các cấp, Ban quản lý khu công nghiệp/khu chế xuất, chủ doanh nghiệp sử dụng dịch vụ ăn uống chưa cao, chưa thường xuyên. Chủ doanh nghiệp còn khoán công tác bảo đảm an toàn thực phẩm cho nhà thầu cung cấp suất ăn; khoán cho bộ phận hành chính nên công tác bảo đảm an toàn thực phẩm hiệu quả thực hiện thường thấp và thực hiện thì không triệt để.

Hiệu quả, hiệu lực quản lý an toàn thực phẩm bếp ăn tập thể, cơ sở chế biến xuất ăn sẵn ở một số địa phương còn chưa cao, chưa thường xuyên (tổ chức, biên chế, nhân lực, trang thiết bị, ngân sách và kinh nghiệm hạn chế); tình trạng cơ sở trên địa bàn đã được phân công quản lý nhưng khi xảy ra sự cố an toàn thực phẩm mới phát hiện được các vi phạm của cơ sở…

Giải pháp phòng ngừa ngộ độc thực phẩm

Với trách nhiệm quản lý nhà nước lĩnh vực này đã được phân công, Bộ Y tế phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với Ủy ban nhân dân các cấp, các cơ quan liên quan tiếp tục triển khai quyết liệt các giải pháp sau:

- Tăng cường công tác thanh tra, hậu kiểm, xử lý nghiêm vi phạm theo Nghị định số 115/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 Quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm, công khai các cơ sở vi phạm và rút giấy phép sản xuất, kinh doanh thực phẩm.

- Tăng cường công tác thông tin, truyền thông, giáo dục về bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc thực phẩm.

- Khuyến cáo tăng giá trị khẩu phần bữa ăn cho công nhân. Ủy ban nhân dân các cấp, Ban quản lý khu công nghiệp/khu chế xuất, Ban giám hiệu nhà trường kiên quyết không để các cơ sở không bảo đảm an toàn thực phẩm vẫn cung cấp suất ăn cho công nhân.

- Tăng cường hoạt động giám sát phát hiện sớm nguy cơ ô nhiễm thực phẩm để cảnh báo và dự phòng; Mời công đoàn các công ty, doanh nghiệp, hội phụ huynh học sinh tham gia quá trình giám sát an toàn thực phẩm để nâng cao trách nhiệm và đảm bảo quyền lợi của học sinh, công nhân.

Quy định của pháp luật hiện hành về an toàn thực phẩm

Công tác bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm được pháp luật hiện hành quy định rất chi tiết, cụ thể kèm theo nhiều chế tài xử lý vi phạm nghiêm khắc.

Cụ thể, theo Điều 2, Nghị định số 115/2018/NĐ-CP (bổ sung bởi Nghị định 124/2021/NĐ-CP) của Chính phủ, hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm được quy định như sau:

1. Đối với mỗi hành vi vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm, cá nhân, tổ chức vi phạm phải chịu hình thức xử phạt chính là phạt tiền.

2. Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm còn có thể bị áp dụng một hoặc nhiều hình thức xử phạt bổ sung sau đây:

a) Tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm từ 01 tháng đến 06 tháng, Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm từ 01 tháng đến 24 tháng;

b) Đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 01 tháng đến 12 tháng…;

c) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm.

Về mức phạt tiền, Khoản 1, Điều 3, Nghị định số 115 quy định: Mức phạt tiền tối đa đối với một hành vi vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm là 100.000.000 đồng đối với cá nhân, 200.000.000 đồng đối với tổ chức…

Ngoài hình thức xử phạt bằng tiền và hình thức xử phạt bổ sung nêu trên, tổ chức, cá nhân vi phạm còn có thể bị áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khắc phục hậu quả sau đây:

- Buộc tiêu hủy hoặc thu hồi thực phẩm… không bảo đảm an toàn thực phẩm;

- Buộc thu hồi bản tự công bố sản phẩm;

- Buộc tháo gỡ, tháo dỡ hoặc xóa quảng cáo vi phạm;

- Buộc chịu mọi chi phí cho việc xử lý ngộ độc thực phẩm, khám, điều trị người bị ngộ độc thực phẩm;

- Buộc ngừng việc sử dụng phương tiện vận chuyển;

- Buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật vi phạm trong trường hợp tang vật vi phạm không còn.

Có thể thấy rằng, công tác đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, nhất là công tác xử lý vi phạm trong lĩnh vực này được pháp luật và các nghị định hướng dẫn thi hành quy định rất cụ thể, hình thức xử phạt rất nghiêm khắc.