Hải Phòng tháo gỡ các ‘điểm nghẽn’ tư pháp, tạo đà phát triển

Dự hội nghị toàn quốc tổng kết công tác tư pháp năm 2025, nhiệm kỳ 2021 - 2025; định hướng nhiệm kỳ 2026 - 2030 và nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2026 tại điểm cầu thành phố Hải Phòng có ông Nguyễn Minh Hùng, Phó Chủ tịch UBND thành phố cùng các lãnh đạo, đại biểu đại diện các sở, ngành thành phố.

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Minh Hùng - Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng cho biết trong năm 2025, thành phố đã tiếp tục đẩy mạnh phát triển các nghề bổ trợ tư pháp theo định hướng xã hội hóa, nâng cao chất lượng, hiệu quả, hỗ trợ phát triển gắn liền với tăng cường quản lý nhà nước và đã đạt được một số kết quả nổi bật.

Đồng thời, luôn chú trọng công tác hoàn thiện thể chế lĩnh vực bổ trợ tư pháp, Hải Phòng đã tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho sự phát triển của các nghề bổ trợ tư pháp, ban hành nhiều quyết định quan trọng như: quy định giá tối đa dịch vụ công chứng theo yêu cầu, chuyển giao thẩm quyền chứng thực từ UBND cấp xã sang tổ chức hành nghề công chứng, ban hành quy chế quản lý và khai thác cơ sở dữ liệu công chứng, chứng thực.

Không chỉ vậy, thành phố đã chủ động, kịp thời ban hành các kế hoạch, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thi hành Luật Công chứng năm 2024, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản năm 2024 trên địa bàn thành phố.

Về củng cố, kiện toàn các tổ chức bổ trợ tư pháp, phát triển đội ngũ người có chức danh bổ trợ tư pháp, thành phố đã ban hành Kế hoạch sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn thành phố nói chung.

Sở Tư pháp thực hiện giảm 4/6 đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức bổ trợ tư pháp thông qua việc hợp nhất các trung tâm đấu giá tài sản và trung tâm trợ giúp pháp lý trong năm 2025; có kế hoạch chuyển đổi hoặc giải thể Phòng Công chứng số 1 và số 2 theo quy định của Luật Công chứng, hoàn thành trước tháng 6/2026.

Các tổ chức bổ trợ tư pháp ngoài công lập tiếp tục phát triển mạnh, cả về quy mô và chất lượng chuyên môn. Đến thời điểm hiện tại, thành phố có 806 người có chức danh bổ trợ tư pháp đang hành nghề tại 305 tổ chức, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.

Nhằm tăng cường phân cấp, ủy quyền và tạo thuận lợi tối đa cho các tổ chức bổ trợ tư pháp trong thực hiện thủ tục hành chính, Chủ tịch UBND thành phố đã ban hành quyết định ủy quyền cho Giám đốc Sở Tư pháp giải quyết 15 thủ tục thuộc lĩnh vực này. Đến nay, 100% số thủ tục hành chính về bổ trợ tư pháp trên địa bàn đã được cắt giảm tối thiểu 50% thời gian giải quyết.

Thành phố đã ban hành nghị quyết hỗ trợ phí chứng thực bản sao điện tử từ bản chính; trong đó, hỗ trợ 100% phí chứng thực khi tổ chức, cá nhân thực hiện tại Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã và thành phố Hải Phòng là địa phương đầu tiên trong cả nước ban hành chính sách này.

Năm 2025, thành phố đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng và hoàn thiện, thống nhất tích hợp các cơ sở dữ liệu trong lĩnh vực công chứng, chứng thực và vi bằng trong toàn thành phố sau hợp nhất, triển khai phần mềm chứng thực bản sao điện tử, đáp ứng yêu cầu số hóa thủ tục hành chính.

Cùng với đó, Hải Phòng tăng cường phối hợp và tạo điều kiện để các tổ chức xã hội - nghề nghiệp bổ trợ tư pháp phát huy vai trò tự quản; thanh tra, kiểm tra đối với tổ chức, hoạt động bổ trợ tư pháp.

Trong quá trình triển khai nhiệm vụ, công tác bổ trợ tư pháp của thành phố vẫn còn những khó khăn như cơ sở dữ liệu công chứng, chứng thực, vi bằng chưa được kết nối liên thông và tích hợp với Cổng Dịch vụ công quốc gia; quy mô các tổ chức hành nghề còn nhỏ, năng lực cạnh tranh và vai trò tự quản của các tổ chức xã hội - nghề nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu.

Trước những hạn chế đó, UBND thành phố Hải Phòng xác định các nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới bao gồm: tăng cường chỉ đạo, đổi mới tư duy và phương thức làm việc; đẩy mạnh chuyển đổi số, chuẩn hóa và kết nối các cơ sở dữ liệu chuyên ngành; nâng cao chất lượng hoạt động nghề bổ trợ tư pháp gắn với tăng cường thanh tra, kiểm tra; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ hành nghề, phát huy vai trò tự quản của các tổ chức nghề nghiệp và tăng cường phối hợp giữa các ngành, chủ động kiến nghị, báo cáo để kịp thời tháo gỡ khó khăn, bảo đảm hiệu quả thực hiện nhiệm vụ.

Từ thực tiễn quản lý các nghề về bổ trợ tư pháp tại địa phương, UBND thành phố Hải Phòng đề xuất Bộ Tư pháp sớm xây dựng, hoàn thiện Cơ sở dữ liệu công chứng, chứng thực thống nhất, dùng chung trên phạm vi cả nước; xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về các chức danh bổ trợ tư pháp; phối hợp với các bộ, ngành Trung ương bảo đảm việc kết nối, chia sẻ dữ liệu dùng chung.

Ngoài ra, cần tổ chức triển khai kịp thời Luật Giám định tư pháp, Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) vừa được Quốc hội khóa XV thông qua và nghiên cứu, tham mưu ban hành Luật Luật sư thay thế Luật Luật sư năm 2006, sửa đổi, bổ sung năm 2012, tiếp tục hoàn thiện thể chế chính sách liên quan đến các chế định bổ trợ tư pháp theo hướng mở rộng; tiếp tục định hướng phát triển xã hội hóa các tổ chức bổ trợ tư pháp bảo đảm hỗ trợ cho hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án.