Sửa Luật Doanh nghiệp: Tăng hậu kiểm để hạn chế doanh nghiệp 'ma'

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp đã nhận được nhiều ý kiến góp ý từ các đại biểu Quốc hội trong bối cảnh Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM) cho rằng cần làm rõ một số điểm để bảo đảm tính đồng bộ với các nghị quyết của Đảng.

Theo ông Trương Trọng Nghĩa, khi nhắc đến Luật Doanh nghiệp, phần lớn là đề cập đến doanh nghiệp tư nhân, trong đó hàng trăm nghìn doanh nghiệp nhỏ và vừa và nhiều doanh nghiệp lớn đều thuộc khu vực tư nhân. Tuy nhiên, ông cũng nhận định: “Những nội dung của Nghị quyết 68 nói về phát triển kinh tế tư nhân nhưng thực tế các doanh nghiệp nhà nước cũng rất mong được áp dụng những cơ chế đó”.

Tăng cường trách nhiệm doanh nghiệp đối với người lao động

Góp ý về Điều 8 trong dự thảo Luật, ông Trương Trọng Nghĩa đề cập đến việc yêu cầu doanh nghiệp phải đáp ứng đủ điều kiện đầu tư kinh doanh và duy trì các điều kiện đó trong suốt quá trình hoạt động. Ông đặt vấn đề: "Vậy trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp có sự thay đổi ngành nghề, bổ sung thêm hoặc bỏ bớt thì phải làm sao", đồng thời cho rằng quy định này cần được tính toán chặt chẽ hơn.

Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh trách nhiệm của doanh nghiệp với người lao động, đặc biệt trong việc đóng các khoản bảo hiểm. Thời gian qua, tình trạng doanh nghiệp nợ bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm xã hội xảy ra khá phổ biến, thậm chí có doanh nghiệp nợ hàng chục năm với số tiền lên đến hàng trăm tỉ đồng, gây bức xúc lớn. Ông khẳng định: "Doanh nghiệp đã xâm hại đến quyền lợi, lợi ích chính đáng của người lao động" và đề xuất bổ sung vào Điều 8 quy định yêu cầu doanh nghiệp phải "tuân thủ đầy đủ các quy định về chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế…".

Đại biểu cũng nhấn mạnh rằng dù có quy định, việc triển khai, kiểm tra, đôn đốc mới là điều quan trọng. Ông cho biết, theo quy định hiện hành, doanh nghiệp nợ bảo hiểm của người lao động có thể bị khởi tố hình sự, nhưng thực tế đến nay chưa có doanh nghiệp nào bị xử lý. "Có những doanh nghiệp nợ hàng chục năm với số tiền rất lớn, nếu họ phá sản thì coi như người lao động mất trắng", ông Nghĩa nhấn mạnh và kiến nghị cần tăng cường các biện pháp bảo vệ quyền lợi người lao động.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung Luật Doanh nghiệp lần này nhằm thể chế hoá các nghị quyết 57, 66 và 68, trong đó tập trung vào việc cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ pháp luật và 30% điều kiện kinh doanh. Đồng thời, dự thảo cũng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho UBND các địa phương, tăng cường hậu kiểm nhằm khắc phục tình trạng doanh nghiệp "ma".

Ông Ngân khẳng định, việc cải thiện môi trường kinh doanh sẽ thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, ông cũng ủng hộ việc sử dụng mã số định danh cá nhân để đăng ký thành lập doanh nghiệp, vì đây là "một hướng phù hợp với xu thế chuyển đổi số hiện nay".

Đại biểu này cũng đề cập đến việc Việt Nam cần hoàn thiện các quy định về chủ sở hữu hưởng lợi nhằm đáp ứng yêu cầu quốc tế về phòng chống rửa tiền, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đã bị đưa vào "danh sách xám" của FATF từ tháng 6-2023.

Điều chỉnh quy định phù hợp với thông lệ quốc tế

Đại biểu Đỗ Đức Hiển (đoàn TP.HCM) cho rằng, cần cân nhắc sửa đổi quy định về cách xác định giá thị trường đối với phần vốn góp hoặc cổ phần trên thị trường chứng khoán. Theo ông, dự thảo hiện tại đề xuất lấy giá giao dịch bình quân trong vòng 30 ngày để xác định giá trị cổ phiếu niêm yết, nhưng cách tính này "có thể không phản ánh chính xác giá trị tài sản".

Ông Hiển chỉ ra rằng, dự thảo Luật đã đưa ra nhiều phương thức xác định giá thị trường nhưng lại chưa quy định cách lựa chọn khi các phương thức này cho kết quả khác nhau. Ông đề xuất: "Cần bổ sung cách tính giá thị trường nào sẽ được ưu tiên áp dụng khi các cách tính cho ra giá khác nhau".

Ngoài ra, ông cũng đề nghị bổ sung quy định cho phép công ty cổ phần giảm vốn điều lệ khi mua lại cổ phần ưu đãi khác tương tự như trường hợp mua lại cổ phần ưu đãi hoàn lại. Điều này nhằm bảo đảm tính đồng nhất trong các quy định liên quan đến vốn điều lệ.

Dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi lần này không chỉ tập trung khắc phục các tồn tại trong thủ tục hành chính và quản lý doanh nghiệp mà còn hướng đến đáp ứng các yêu cầu quốc tế và bảo vệ quyền lợi của người lao động. Đây là những bước đi quan trọng nhằm xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, bền vững và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.