Quyết liệt gỡ ‘thẻ vàng’ IUU của EC nhìn từ Cảng cá Trần Đề

Gỡ “thẻ vàng” IUU – Phải làm bằng được

Chiều 4/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì phiên họp thứ 20 (phiên họp hằng tuần) của Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU).

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ quyết tâm và mục tiêu không thay đổi trong tuyên chiến với khai thác IUU, gỡ “thẻ vàng” của EC. Thủ tướng nhấn mạnh, đây là việc không thể không làm và không thể kéo dài, phải làm bằng được, vì danh dự của đất nước, của quốc gia, uy tín của Đảng và Nhà nước ta, của nhân dân ta trên trường quốc tế, đồng thời cũng là vì nghề cá phát triển bền vững, vì lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, vì sự tiến bộ, công bằng, bình đẳng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục có bước tiến tích cực trong việc triển khai chỉ đạo của Thủ tướng tại các phiên họp. Với tinh thần quyết liệt, không "đánh trống bỏ dùi", nhiều nhiệm vụ trọng tâm đã được hoàn thành theo đúng yêu cầu tiến độ. Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu phải hành động nhanh nhất, thực chất nhất, không hình thức, né tránh trách nhiệm.

Thủ tướng Phạm Minh Chính giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương xây dựng kịch bản, phương án làm việc kỹ thuật với EC, hoàn thành trước ngày 10/11/2025. Các bộ ngành thường xuyên giữ liên hệ, trao đổi, cung cấp đầy đủ thông tin với EC, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà những nội dung vượt thẩm quyền.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, công tác quản lý tàu cá và giám sát hoạt động khai thác tiếp tục có tiến triển rõ rệt. Đến nay, cả nước có 79.800/79.941 tàu cá (99,8%) đã đăng ký, cập nhật trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). Trong tuần cả nước đã xóa đăng ký 370 tàu cá theo quy định do giải bản, chìm đắm, mất tích.

Công tác xử lý vi phạm pháp luật trong khai thác IUU tiếp tục có chuyển biến tích cực (vấn đề được EC đặc biệt quan tâm). Theo báo cáo của Bộ Công an, tổng số vụ khởi tố từ 01/10 đến 27/10/2025 là 19 vụ/29 bị can (lũy kế từ năm 2024 đến 26/10/2025 đã khởi tố 84 vụ/130 bị can; đưa ra xét xử 43 vụ/88 bị cáo).

Cảng cá Trần Đề siết chặt tàu cập bến, chống vi phạm IUU

Trao đổi với Phóng viên Tạp chí Phổ biến và Tham vấn pháp luật Việt Nam, ông Phạm Văn Hứa, Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Trần Đề (Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.Cần Thơ) thông tin, TP.Cần Thơ đang tập trung tăng cường quản lý tàu cá, siết chặt hoạt động tại cảng cá, góp phần cùng cả nước quyết tâm gỡ “thẻ vàng” của EC.

Ông Hứa cho biết, tại Cảng cá Trần Đề, công tác kiểm tra, giám sát tàu cá ra vào được thực hiện một cách nghiêm ngặt. Cụ thể, khi nhận được đề nghị cập cảng của thuyền trưởng tàu cá, tổ chức quản lý cảng cá đối chiếu với danh sách tàu cá khai thác thủy sản bất hợp pháp và danh sách tàu cá có nguy cơ vi phạm khai thác thủy sản bất hợp pháp. Trường hợp tàu cá nằm trong danh sách tàu cá khai thác thủy sản bất hợp pháp thì không cho bốc dỡ thủy sản và thông báo cho cơ quan chức năng xử lý theo quy định.

Trường hợp tàu cá nằm trong danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác thủy sản bất hợp pháp thì bố trí cho tàu cá cập cảng và thông báo cho cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý theo quy định. Đối với trường hợp không nằm trong danh sách tàu cá khai thác thủy sản bất hợp pháp thì bố trí cho tàu cá cập cảng bốc dỡ thủy sản và cử cán bộ giám sát sản lượng, thành phần loài thủy sản bốc dỡ qua cảng.

Theo thống kê, từ tháng 1/2025 đến 10/2025, tổng số tàu cập Cảng cá Trần Đề là 3.508 lượt. Trong đó tàu trong tỉnh 2.694 lượt chiếm 76%, tàu ngoài tỉnh 814 lượt chiếm 23%. Tổng số tàu lên hàng thủy sản là 1.963 lượt, trong đó tàu trong tỉnh là 1.431 lượt chiếm 72%, tàu ngoài tỉnh: 532 lượt chiếm 27%. Sản lượng hàng thủy sản bốc dỡ qua cảng 33.294 tấn. Trong đó, cá các loại 11.389 tấn; mực 1.649 tấn; tôm, giáp xác 314 tấn; cá tạp 19.942. Tàu trong tỉnh là 24.063 tấn chiếm 72%, tàu ngoài tỉnh là 9.231 tấn chiếm 28%.

Công tác ghi chép, cập nhật sản lượng, thành phần loài thủy sản bốc dỡ qua cảng được cập nhật hàng ngày. Việc báo cáo khai thác thủy sản và gửi về cơ quan quản lý thủy sản cấp tỉnh trước ngày 20 hằng tháng, kịp thời cập nhật dữ liệu từ nhật ký, báo cáo khai thác vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia.

“Trong quá trình truy cập thông tin tàu trên phần mềm Vnfishbase và làm việc với chủ tàu, thuyền trưởng nếu phát hiện tàu có dấu hiệu vi phạm, chúng tôi lập tức thông báo với Tổ IUU biết để phối hợp xử lý theo quy định. Bên cạnh đó, Cảng cá Trần Đề cũng cử nhân viên giám sát sản lượng, thành phần loài thủy sản bốc dỡ qua cảng. Trường hợp phát hiện sản lượng thủy sản bốc dỡ thực tế sai lệch trên 20% so với sản lượng khai báo trước khi cập cảng thì phối hợp với Tổ IUU lập biên bản gửi về Chi cục Thủy sản xem xét xử lý theo quy định. Ban quản lý cảng cá Trần Đề phân công viên chức trực 24/24 giờ để tiếp nhận thông tin”, ông Phạm Văn Hứa, Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Trần Đề nhấn mạnh.

Về vấn đề này, TS.Trần Khắc Tâm, Đại biểu HĐND TP.Cần Thơ, Ủy viên Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP.Cần Thơ, Phó Chủ tịch Hội đồng các Hiệp hội Doanh nghiệp ĐBSCL cho rằng, Chính phủ đang rất quyết tâm trong việc gỡ “thẻ vàng” IUU của EC. “Thủ tướng Phạm Minh Chính đã rất nhiều lần khẳng định, việc gỡ “thẻ vàng” IUU của EC là quyết tâm, mục tiêu không thay đổi và phải làm bằng được. Đây còn là danh dự và uy tín quốc gia. Thực tế cho thấy, các bộ, ngành, địa phương cũng đã rất quyết liệt trong công tác này”, TS. Trần Khắc Tâm cho biết.

Vị Đại biểu HĐND TP.Cần Thơ nói rằng, trong 8 năm ngành thủy sản thực hiện nhiệm vụ trọng tâm gỡ “thẻ vàng”, đây là lần thứ 5 EC sang kiểm tra thực tế. Điều này mở ra cơ hội để Việt Nam gỡ “thẻ vàng” IUU, cụ thể hóa những thành quả trong phát triển nghề cá minh bạch, bền vững.

Ông Tâm phân tích, châu Âu là thị trường rất cao cấp và khó tính. Họ có yêu cầu cao về tiêu chuẩn môi trường, xã hội và an toàn thực phẩm. Những sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác trái phép, theo những cách thức không nhân đạo, gây nguy hại cho môi trường, không được người tiêu dùng chấp nhận. Để chinh phục được thị trường khó tính này, Việt Nam cần phải thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó có việc chống vi phạm IUU.

“Có thể nói, TP.Cần Thơ đang thực hiện quyết liệt các giải pháp để cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” IUU của EC. Tại Cảng cá Trần Đề, công tác kiểm soát tàu cá ra vào được tực hiện một cách chặt chẽ. Việc kiểm soát từng chiếc tàu, từng loại, từng sản lượng hải sản hàng ngày và được báo cáo lên hệ thống cho thấy sự quyết liệt của Cảng cá Trần Đề.

Không chỉ riêng Cảng cá Trần Đề với các bước kiểm tra bài bản, khoa học, Bộ đội Biên phòng TP.Cần Thơ cũng đã vào cuộc, phát động đợt thi đua cao điểm chống khai thác IUU (18.8 - 30.9.2025). Bộ đội Biên phòng còn phối hợp với Hải quân, Cảnh sát biển giám sát tàu cá, đồng thời phát huy hệ thống thông tin liên lạc để hỗ trợ ngư dân ứng phó thiên tai, bảo đảm an toàn trên biển”, Ủy viên Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP.Cần Thơ chia sẻ.