Chủ tịch THACO nói rõ về đề xuất đầu tư đường sắt cao tốc Bắc Nam

Thư viết: Trong khi đề xuất của THACO đang được Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền xem xét, trong những ngày qua, nhiều cổ đông, đối tác và một số cán bộ nhân viên cũng như dư luận xã hội có nhiều câu hỏi liên quan đến nội dung văn bản số 188/2025/CV-THACO. Qua thư này, ông Trân Bá Dương trả lời một cách khái quát như sau:

Về cơ cấu nguồn vốn và phương thức THACO huy động vốn để thực hiện dự án: Tổng vốn đầu tư (TVĐT) của Dự án (do Quốc hội phê duyệt và không bao gồm chi phí GPMB do Nhà nước thực hiện) là khoảng 1.562.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 61,35 tỷ USD. Trong văn bản số 188/2025/CV-THACO đề xuất là khoảng 1.562.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 61,35 tỷ USD. Đồng thời, trong giai đoạn lập báo cáo nghiên cứu khả thi và khi có thiết kế cơ sở được phê duyệt, Thaco sẽ nghiên cứu và có các giải pháp, biện pháp để tiết giảm tối đa TVĐT của Dự án và đáp ứng mục tiêu của Dự án.

Thaco đã đề xuất thành lập Công ty thực hiện Dự án (Doanh nghiệp dự án) do THACO nắm cổ phần chi phối ít nhất là 51%, chịu trách nhiệm chính trong quản trị, điều hành thực hiện và vận hành dự án một cách thống nhất. Đồng thời mời gọi các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp Nhà nước (do nhà nước chỉ định) trong nước tham gia đến 49% vốn, với nguyên tắc toàn bộ cổ đông có nghĩa vụ và quyền lợi của Dự án theo tỷ lệ cổ phần sở hữu.

Doanh nghiệp dự án chịu trách nhiệm thu xếp vốn là 20% của TVĐT tương ứng khoảng 312.000 tỷ đồng (tương đương khoảng 12,27 tỷ USD) trong đó Thaco chịu trách nhiệm thu xếp là 159.120 tỷ đồng, tương đương khoảng 6,26 tỷ USD.

Phần vốn 80% của TVĐT (tương đương khoảng 49,08 tỷ USD) là vốn vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, đề xuất được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ lãi suất trong vòng 30 năm. Việc hoàn trả phần vốn này cho các tổ chức tín dụng được Nhà đầu tư thực hiện theo phương án tài chính được ký kết.

Cả hai phần vốn này được giải ngân theo tiến độ đầu tư của Dự án trong thời gian 7 năm (kể từ khi nhà nước bàn giao mặt bằng sạch) với cam kết là không dùng vốn vay (chiếm 80% TVĐT do nhà nước bảo lãnh và hỗ trợ lãi vay) cho mục đích khác.

Về việc thu xếp và huy động vốn của THACO chịu trách nhiệm nêu trên trong 7 năm bình quân 22.730 tỷ đồng/năm, tương đương 860,8 triệu USD đến hơn 1 tỷ USD/năm (theo tính toán của chúng tôi thì bắt đầu từ năm 2027) chủ yếu là tăng vốn và bán cổ phần tại THACO và các Tập đoàn thành viên đáp ứng việc huy động vốn cho Dự án. Cụ thể như sau:

Cơ cấu cổ đông của THACO và các Tập đoàn thành viên hiện nay là:

THACO: Ông Trần Bá Dương (là người sáng lập, Chủ tịch Hội đồng quản trị) và gia đình sở hữu 72% vốn; Tập đoàn Jardine Matheson - Tập đoàn đa quốc gia thành lập từ năm 1832 tại Anh Quốc là cổ đông chiến lược đã đồng hành với THACO trong hơn 17 năm, sở hữu 26,6% vốn;  còn lại là 1,4% vốn các cổ đông khác là cán bộ nhân viên. + Thaco Auto: Thaco sở hữu 100% vốn.

THACO Industries: THACO sở hữu 100% vốn.

Thilogi: THACO sở hữu 100% vốn.

THACO Agri: Thaco sở hữu 75% vốn; ông Trần Bá Dương và gia đình sở hữu 25% vốn.

+ Thadico - Đại Quang Minh: Thaco sở hữu 77,5% vốn; ông Trần Bá Dương và gia đình sở hữu 22,5% vốn.

+ Thiso: Thac sở hữu 77,5% vốn; ông Trần Bá Dương và gia đình sở hữu 22,5% vốn.

THACO và gia đình ông Trần Bá Dương sẽ tăng vốn, bán cổ phần tại các Tập đoàn thành viên đến mức THACO nắm giữ 51%.

Tại THACO sẽ tăng vốn đến mức ông Trần Bá Dương và gia đình chỉ nắm giữ 51% vốn (có thể tham khảo Thỏa thuận đã ký với Jardine Cycle & Carriage Limited ngày 31/10/2O23 là THACO tăng vốn để Jardine Cycle & Carriage Limited mua cổ phần với giá là 20 lần của lợi nhuận hợp nhất của THACO trong năm 2027).

Ngoài ra, nếu cần thiết, THACO có thể sử dụng phần lớn lợi nhuận sau thuế hàng năm (ước đạt 15.000 tỷ đồng/năm) để góp vốn thực hiện dự án. Như vậy, THACO đáp ứng tối thiểu 51% vốn là 159.120 tỷ đồng, tương đương khoảng 6,26 tỷ USD và có thể đến 20% TVĐT của Dự án.

Cũng theo Chủ tịch THACO, cơ cấu nợ trên vốn chủ sở hữu của toàn THACO tại ngày 31/3/2025 là 2,54 lần. Đây là ngưỡng an toàn thông thường, ngoài ra có thể xem là rất an toàn khi tính đến các yếu tố sau:

Hầu hết các bất động sản (với danh mục rất lớn và có tính thanh khoản) ghi nhận theo giá trị sổ sách (rất thấp so với giá thị trường).

Vừa qua, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 77/KL/TU, Ủy ban thường vụ Quốc hội có ý kiến tán thành và ủng hộ phương án tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án. Theo đó, ngày 24/4/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 91/2025/NĐ-CP quy định thời điểm xác định giá đất thanh toán theo hợp đồng BT tại Thủ Thiêm. Theo Nghị định trên, việc tính giá đất dùng để thanh toán đối ứng cho các dự án BT là tại thời điểm ký hợp đồng BT ký tắt và số tiền nộp ngoài tổng vốn đầu tư dự án BT được tính tại thời điểm ban hành quyết định giao đất (trong các năm 2013, 2014 và 2015). Theo kế hoạch, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ thanh toán số tiền nợ 7.600 tỷ đồng bằng các lô đất cho THACO và Khu đô thị Sala sẽ được tiếp tục bán hàng và triển khai xây dựng trong năm nay.

Tình hình sản xuất kinh doanh những tháng đầu năm 2025 đang thực hiện tốt theo các mục tiêu, kế hoạch đề ra trong Thông điệp đầu năm 2025, có thể khái quát là:

Sau hơn 6 năm (kể từ năm 2019), THACO Agri đã đầu tư ban đầu rất lớn và định hình thành công mô hình sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, tích hợp tuần hoàn trên nền tảng hữu cơ hiệu quả cao. Năm nay có lãi và nhất là vào năm 2027 sẽ có lãi đáng kể.

Doanh thu ô tô cao và lợi nhuận ổn định từ năm 2025 mặc dù thị trường cạnh tranh rất gay gắt.

Sản xuất về cơ khí và công nghiệp hỗ trợ với doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng ổn định, nhất là dư địa phát triển tốt tập trung vào thị trường xuất khẩu.

Kinh doanh giao nhận, vận chuyển với doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng ổn định.

Kinh doanh thương mại dịch vụ và bán lẻ với mô hình kinh doanh cạnh tranh có lãi và quản trị chuẩn mực, có thể phát triển mở rộng nhanh từ năm nay.

Có thể nói, mọi hoạt động sản xuất kinh doanh được sự đồng hành của các Ngân hàng trong và ngoài nước một cách minh bạch nhất là kiểm soát rủi ro về tài chính.

Về Khu công nghiệp chuyên sản xuất chế biến các sản phẩm từ Lúa tại tỉnh Thái Bình bị chậm trễ, bên cạnh những lý do về pháp lý, di dời các hạ tầng và giải phóng mặt bằng thì còn do đây là dự án Khu liên hợp sản xuất khép kín do THACO đầu tư là chính chứ không phải là khu công nghiệp cho thuê đất thông thường nên cần thời gian nhất định để nghiên cứu về hướng dinh dưỡng và tình hình sản xuất thực phẩm phù hợp với xu thế mới. Hiện nay, dự án Khu công nghiệp THACO - Thái Bình đã được đầu tư xây dựng gần xong hạ - tầng và sẽ triển khai xây dựng các nhà máy sản xuất chế biến sớm. Ngoài ra, Công ty Cổ phần Nông nghiệp quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (Thaco sở hữu 27,63% cổ phần) có những khó khăn nhất định thì tôi đã chia sẻ trong đại hội cổ đông năm 2025 vừa rồi là qua năm 2026 sẽ tốt lên sau khi được Chính phủ Lào phê duyệt Dự án trồng cây ăn trái và chăn nuôi thay cho Dự án cao su trước đây.

Cũng theo ông Dương, Dự án Đường sắt cao tốc Bắc - Nam là một dự án có quy mô rất lớn, rất thách thức về nhiều công nghệ, kỹ thuật được tích hợp với yêu cầu về an toàn, an ninh rất cao. Tuy nhiên, nếu làm được thì thông qua dự án này, THACO và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam phát triển và xây dựng được nền công nghiệp luyện kim, cơ khí nặng và chính xác, công nghiệp số, tín hiệu và điều khiển. Thaco chúng ta phải cầu thị mời các doanh nghiệp Việt Nam tham gia dự án trên tinh thần học hỏi thông qua chuyển giao công nghệ và thực hành một cách nghiêm túc, đảm bảo mọi yêu cầu và tiêu chuẩn của dự án (như là một số dự án thành phần và các phần việc trong quản lý vận hành liên quan đến an ninh, an toàn phải do doanh nghiệp nhà nước đảm trách). Dự án này trực tiếp không mang lại lợi nhuận nhưng sẽ giúp THACO chúng ta và các doanh nghiệp Việt Nam phát triển theo hướng công nghiệp và công nghệ, qua đó rút ngắn khoảng cách chênh lệch với các nước trong khu vực và trên thế giới trong bối cảnh hội nhập.

Người đứng đầu THACO cho biết trong quá trình hình thành và phát triển, THACO đã trải qua những thử thách lớn như là:

Năm 2003, THACO ra Chu Lai - Quảng Nam một vùng đất nghèo gần như nhất nước để làm Công nghiệp ô tô từ một doanh nghiệp tư nhân nhỏ chỉ có nghề sửa chữa, tân trang xe, và đến hôm nay, Thaco đã có khu công nghiệp sản xuất ô tô, cơ khí chế tạo và công nghiệp hỗ trợ, cảng quốc tế tại Chu Lai trên bản đồ công nghiệp của khu vực và quốc tế.

Năm 2013, THACO dấn thân nhận lại các dự án cầu Ba Son (từ Vinaconex) làm cầu, các tuyến đường của khu đô thị hiện đại tại Thủ Thiêm trên đất nền đất yếu (từ VIDIFD và khu đô thị Sala kiểu mẫu ngay trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế (bất động sản đóng băng và lãi suất ngân hàng lên đến 20-25% và các nhà đầu tư đã tháo chạy tại Thủ Thiêm). Mặc dù các dự án BT bị ngưng trệ và gặp rất nhiều khó khăn do thực hiện thanh tra vào năm 2018 kéo dài đến nay. Tuy nhiên THACO đã nỗ lực hoàn thành bàn giao đưa vào hoạt động cầu Ba Son (tháng 4/2022), 4 tuyến đường (tháng 01/2018 trừ những đoạn vướng mặt bằng) và khu đô thị Sala (đã bàn giao cho cư dân từ tháng 03/2016). Nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước 30/04/2025 vừa qua, các Dự án BT nêu trên và Dự án Khu đô thị Sala đã được vinh dự bình chọn trong danh sách “50 công trình và cụm công trình tiêu biểu của Thành phố Hồ Chí Minh”.

Năm 2018, THACO lại tham gia làm Nông nghiệp với diện tích hơn 85.000ha và khoản nợ gần 2 tỷ USD từ HAGL. Từ một doanh nghiệp không biết gì về Nông nghiệp, đến nay, THACO Agri đã và đang trở thành doanh nghiệp nông nghiệp lớn nhất khu vực và mang tầm quốc tế.

Trong thời gian tới, nếu được yêu cầu từ Chính phủ, THACO sẽ trình Đề án thực hiện dự án (chi tiết và cụ thể hơn) với năng lực và trình độ của mình một cách trung thực và cầu thị, đồng thời thể hiện sự nỗ lực và quyết tâm cao nhất trên tinh thần đóng góp cho một dự án có ý nghĩa quan trọng của Đất nước, cùng mong muốn là đề án mà THACO trình cho Chính phủ xem xét có lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp được giao trọng trách thực hiện.

Ông Trần Bá Dương cũng nói vào cuối thư rằng: Nếu THACO được tham gia dự án này thì quý cổ đông, quý đối tác và toàn thể cán bộ nhân viên hãy đồng lòng cao nhất với THACO và cá nhân tôi. Với cương vị là người đứng đầu, ông xin cam kết sẽ quản trị, điều hành để thực hiện tốt Dự án và không làm suy yếu gì về kế hoạch sản xuất kinh doanh trong các lĩnh vực THACO đang thực hiện mà ngược lại là bổ trợ cho hệ sinh thái THACO nhiều hơn.