Luật Tổ chức Chính phủ 2025 có những điểm gì đáng chú ý?

Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 được đánh giá là một bước tiến lớn trong hệ thống pháp luật, với những quy định mang tính nguyên tắc nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Chính phủ. Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp, Quốc hội giao Chính phủ thực hiện những nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, chưa có tiền lệ, phù hợp với bối cảnh đặc biệt của đất nước.

Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 được xây dựng trong tổng thể sửa đổi, ban hành các luật về tổ chức bộ máy nhà nước, bao gồm Luật Tổ chức Quốc hội và Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Luật này bám sát chủ trương của Đảng về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đồng thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn về tổ chức, hoạt động của Chính phủ – cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, chấp hành nghị quyết của Quốc hội.

Luật được xác định là nền tảng của hệ thống hành chính, quy định những nguyên tắc quan trọng về phân quyền, phân cấp, ủy quyền, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc hoàn thiện các luật chuyên ngành, bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Nội dung Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 được thiết kế ngắn gọn với 5 chương, 32 điều, bảo đảm tính kế thừa và khái quát cao, theo đúng định hướng đổi mới trong công tác lập pháp, tạo sự ổn định, lâu dài trong hệ thống pháp luật.

Một số điểm mới đáng chú ý của Luật gồm:

Thứ nhất, Luật làm rõ mối quan hệ giữa Chính phủ với các cơ quan lập pháp, tư pháp, xác định rõ vai trò của Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, thực hiện quyền hành pháp, bảo đảm sự chủ động, linh hoạt trong lãnh đạo, điều hành bộ máy hành chính.

Thứ hai, Luật quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ với tư cách là người đứng đầu Chính phủ, chịu trách nhiệm về hoạt động của hệ thống hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương, đồng thời nhấn mạnh vai trò chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng.

Thứ ba, Luật xác định cụ thể thẩm quyền của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, nêu rõ trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Quốc hội trong quản lý ngành, lĩnh vực được phân công. Việc làm rõ trách nhiệm cá nhân của Bộ trưởng giúp nâng cao trách nhiệm giải trình, tránh tình trạng đẩy quyết định lên Thủ tướng như trước đây.

Thứ tư, Luật thiết lập nguyên tắc phân định thẩm quyền giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và chính quyền địa phương, bảo đảm phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, tạo cơ chế giải quyết kịp thời khó khăn, tháo gỡ vướng mắc, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Thứ năm, nhằm thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân quyền, phân cấp trong điều kiện hệ thống thể chế chưa hoàn thiện đồng bộ, Luật quy định điều khoản chuyển tiếp, giao Chính phủ quyền ban hành văn bản điều chỉnh một số nhiệm vụ, quyền hạn liên quan, bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 đánh dấu sự đổi mới về tư duy lập pháp, thể hiện tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm của Chính phủ và Quốc hội. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện bộ máy nhà nước, nâng cao hiệu lực, hiệu quả điều hành.

Luật có hiệu lực từ ngày 1/3/2025, thay thế Luật số 76/2015/QH13 và các văn bản sửa đổi, bổ sung liên quan trước đây.