“Giảm 70%” thuế - Cơ hội mới cho hàng triệu hộ gia đình đang ở nông thôn, ven đô

Với phần diện tích vượt hạn mức song không vượt quá “một lần hạn mức”, mức phải nộp được đề xuất là 50% phần chênh lệch. Nếu vượt quá một lần hạn mức, người dân vẫn chịu mức 100% như hiện hành. Đáng chú ý, ưu đãi này chỉ được áp dụng một lần duy nhất cho mỗi hộ/cá nhân; các lần chuyển đổi sau đó sẽ phải đóng đầy đủ 100%.

Thời gian gần đây, nhiều hộ gia đình, đặc biệt ở nông thôn, vùng ven đô  rơi vào thế “dở khóc dở cười” khi muốn hợp thức hóa đất vườn, đất ao liền kề nhà ở thành đất thổ cư (đất ở). Trước khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, người dân khi chuyển đổi mục đích phải nộp tiền sử dụng đất theo tỷ lệ phần trăm chênh lệch, điển hình là 30% với diện tích trong hạn mức, và 50% nếu vượt hạn mức.

Tuy nhiên, sau khi bảng giá đất mới được áp dụng, giá đất ở tăng mạnh ở nhiều địa phương, khiến “khoản chênh lệch” giữa đất nông nghiệp và đất ở trở nên rất lớn. Khi đó, nếu đóng theo 100% chênh lệch - như quy định hiện hành chi phí thực tế mà người dân phải chịu có thể lên tới hàng trăm triệu, thậm chí tỉ đồng.

Với thực tế đó, Bộ Tài Chính nhìn nhận rõ cần có chính sách hợp lý, tránh biến nhu cầu hợp thức hóa đất ở thành gánh nặng tài chính, đặc biệt với hộ nghèo, người dân nông thôn, vùng ven đô.

Theo dự thảo sửa đổi Nghị định 103/2024/NĐ-CP về tiền sử dụng đất - tiền thuê đất, Bộ Tài chính đưa ra các nội dung chính như sau:

Đối với đất nông nghiệp chuyển sang đất ở, nếu diện tích chuyển đổi nằm trong hạn mức giao đất ở - người dân chỉ phải nộp 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và đất nông nghiệp.

Nếu phần chuyển đổi vượt hạn mức nhưng không vượt quá một lần hạn mức -mức thu là 50% phần chênh lệch.

Nếu vượt quá một lần hạn mức - mức thu trở về 100% phần chênh lệch (giữ nguyên quy định hiện hành).

Ưu đãi chỉ áp dụng một lần duy nhất cho mỗi hộ/cá nhân thực hiện chuyển đổi. Các lần sau - nếu có - không được hưởng ưu đãi, buộc phải nộp 100%.

Thời hạn hiệu lực của chính sách (nếu được thông qua) được đề xuất đến hết 28/2/2027.

Bộ Tài chính đưa ra đề xuất này dưới góc nhìn tháo gỡ vướng mắc thực tiễn, nhằm giúp các hộ gia đình, cá nhân dễ dàng tách thửa, hợp thức hóa đất vườn/ao xen kẽ nhà ở thành đất ở, xây dựng nhà, ổn định chỗ ở - thay vì chịu áp lực tài chính quá lớn.

Ưu đãi nhưng cũng cần kiểm soát

Với đề xuất giảm đến 70%, nhiều ý kiến đánh giá đây là chính sách “giảm gánh nặng tiền tỉ” cho người dân, một giải pháp kịp thời trong bối cảnh giá đất tăng mạnh, nhiều hộ dân gặp khó khăn khi hợp thức hóa đất. Tuy nhiên, cũng có không ít lo ngại về việc nếu ưu đãi quá rộng, không hạn chế chặt chẽ có thể phát sinh hành vi “gom đất, chuyển đổi ồ ạt” từ đất nông nghiệp sang đất ở, đặc biệt ở các khu vực ven đô, vùng quy hoạch khu dân cư, đô thị hóa đang mạnh. Điều này có thể gây áp lực lên hạ tầng, quy hoạch đô thị, và làm méo mó việc quản lý sử dụng đất nông nghiệp vốn là tài nguyên quốc gia cần được bảo vệ.

Trả lời báo chí, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), cho rằng đề xuất sửa đổi Nghị định 103 lần này là một tín hiệu đáng mừng, cho thấy Bộ Tài chính đã tiếp thu ý kiến người dân, chuyên gia.

Tuy nhiên, ông Lê Hoàng Châu cho rằng để đảm bảo lợi ích cho người dân thì phương án 2 theo đề xuất của Bộ Tài chính nên xác định luôn không phải giảm mà ấn định luôn mức thu. Bởi "giảm lúc này nhưng có thể tăng lúc khác, còn mức thu thì là cố định" - ông Châu nói.

Ông Châu cho rằng đối với hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng đất, Nghị định cần quy định mức thu tiền sử dụng đất của đất ở trong hạn mức 20% và ngoài hạn mức 30%. "Mức thu như vậy là "đẹp" vì đa số là đất do người dân tự tạo lập, đất của ông bà tổ tiên để lại" - ông Châu đánh giá.

Còn ông Nguyễn Thế Điệp, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ BĐS Hà Nội, nhận định đề xuất giảm đến 70% tiền sử dụng đất khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất là chính sách tốt và chắc chắn được người dân ủng hộ. Tuy nhiên, ông Điệp lưu ý việc thực hiện cần có lộ trình, tuyên truyền để người dân hiểu và nắm bắt được chính sách kịp thời…